Η αστρολογία της αναζήτησης - Ο ζωδιακός - Μέρος ΙΙ

από **vpapadolias** Τετ Οκτ 21, 2009 3:06 am

Ζωδιακός και Σύγχρονη Ψυχολογία

Ο χώρος της Ψυχολογικής Αστρολογίας θεμελιώθηκε τον 20ο αιώνα σαν μία σύνθεση της διδασκαλίας της Αστρολογίας και της μελέτης που είχε κάνει για την Αστρολογία ο Ελβετός ψυχολόγος και ψυχοθεραπευτής Καρλ Γιουγκ, θεμελιωτής μεταξύ άλλων της Αναλυτικής Ψυχολογίας και εισηγητής της θεωρίας των αρχετύπων.

Ο Γιουγκ πίστευε ότι πέρα από το υποσυνείδητο που υπάρχει στον καθένα από μας και που είχε μελετηθεί από το Φρόυντ, υπάρχει κι ένα άλλου τύπου υποσυνείδητο, που ονόμαζε ομαδικό και το οποίο κουβαλάει μέσα του τις μνήμες της φυλής ή ακόμα και της ανθρωπότητας ολόκληρης. Το ασυνείδητο αυτό λειτουργούσε βασισμένο σε συμβολισμούς που ονόμαζε αρχέτυπα και οι οποίοι είχαν να κάνουν με αρχέγονες ανάγκες και λειτουργίες του ανθρώπινου είδους ή της φυλής. Η μάνα, ο πατέρας, ο βασιλιάς, η βασίλισσα, ο μάγος, ο ιερέας, η ιέρεια και άλλες τέτοιες συμβολικές μορφές θεωρούσε ο Γιουγκ ότι ήταν εγγεγραμένες στο ομαδικό ασυνείδητο κάθε φυλής και επηρέαζαν τη συμπεριφορά όχι μόνο του καθενός από μας αλλά και ολόκληρων λαών και εθνών.

Ο Γιουγκ πίστευε ότι η ολοκλήρωση του ανθρώπου έρχεται όταν καταφέρει να έρθει σε διαλεκτική σχέση με το ομαδικό ασυνείδητο της φυλής και μέσα από αυτή την επικοινωνία καταφέρει να βρει ένα σκοπό ανώτερο από αυτόν, σκοπό που έχει να κάνει με το συλλογικό γίγνεσθαι. Η ολοκλήρωση του ατόμου έρχεται έτσι από την ένταξη του στην κοινωνία και την εθελοντική και χωρίς βία προσφορά της ζωής στην υπηρεσία ενός ανώτερου σκοπού.

Στα πλαίσια της μελέτης των αρχετύπων ο Γιουγκ εξέτασε πολλές αρχαίες θρησκείες προσπαθώντας να ταυτοποιήσει μερικά από αυτά τα αρχέτυπα, μελέτησε όμως και άλλες μη θρησκευτικές αλλά εξίσου «προληπτικές» δοξασίες, όπως την ίδια την Αστρολογία. Διαπίστωσε λοιπόν ότι και οι βασικοί συμβολισμοί της Αστρολογίας όπως τα ζώδια ή οι πλανήτες ανταποκρίνονταν σε αρχέτυπα της ανθρωπότητας κι ότι ενδεχομέως γιʼ αυτό το λόγο ήταν δυνατή κι η πρόβλεψη της συμπεριφοράς των ανθρώπων, καθώς αυτή γινόταν βάσει των χαρακτηριστικών και της τυπικής συμπεριφοράς των αρχετύπων.

Η επίδραση της εργασίας του Γιουγκ στον τρόπο προσέγγισης των πραγμάτων από την Αστρολογία ήταν καταλυτική. Η επίδραση του στο χώρο δε θα ήταν υπερβολή να λέγαμε ότι συγκρίνεται με τη συμβολή άλλων μεγάλων του παρελθόντος, όπως του Πτολεμαίου. Κι αυτό γιατί μετά από αυτόν η Αστρολογία άλλαξε πλέον προσέγγιση στα πράγματα, εκσυγχρόνισε τον τρόπο που επικοινωνούσε με τους μορφωμένους ανθρώπους και βρήκε λογική και επιστημονική βάση σε λειτουργίες που από την άνοδο της επιστήμης και μετά είχαν καταλήξει να θεωρούνται μόνο προλήψεις.

Σήμερα με τη βοήθεια της Αναλυτικής Ψυχολογίας έχουν διατυπωθεί δεκάδες προσεγγίσεις για τη συμβολική σημασία του ζωδιακού κύκλου. Ας δούμε μερικές από αυτές:

Στη φύση:

ο Κριός συμβολίζει τη σπορά
ο Ταύρος το χώμα
οι Δίδυμοι την ανάπτυξη του σπόρου
ο Καρκίνος τις ρίζες
ο Λέων το ξεφύτρωμα από το χώμα
η Παρθένος τις βάσεις ανάπτυξης
ο Ζυγός το άνθισμα
ο Σκορπιός την αναπαραγωγή
ο Τοξότης την ανάπτυξη του καρπού
ο Αιγόκερως την ωρίμανση του
ο Υδροχόος την ξήρανση του φυτού
οι Ιχθύες την επιστροφή του στο χώμα

Στη ζωή του ανθρώπου:

ο Κριός συμβολίζει τη γέννηση
ο Ταύρος την πρώτη θρέψη
οι Δίδυμοι το πρώτο περπάτημα και την ομιλία
ο Καρκίνος την ταύτιση με την οικογένεια και τους ρόλους και την επιλογή προτύπου ζωής
ο Λέων το παιδί που εξελίσσεται μέσα από το παιχνίδι και αρχίζει να διεκδικεί
η Παρθένος την εφηβεία όπου αναγνωρίζονται οι πρώτες υποχρεώσεις
ο Ζυγός την πρώτη νεότητα που ο άνθρωπος ζευγαρώνει
ο Σκορπιός την ώρα της αναπαραγωγής και της αντιμετώπισης του μυστηρίου της γέννησης και του θανάτου
ο Τοξότης την εμπειρία του ατόμου της μέσης ηλικίας και τη λειτουργία ως γονιού – δασκάλου
ο Αιγόκερως τα συμπεράσματα της μέσης ηλικίας και την αυστηρή κρίση των άλλων μέσα από αυτά
ο Υδροχόος την απομόνωση και την έναρξη απόσυρσης από τη ζωή
οι Ιχθύες την εσωτερική προετοιμασία για την επιστροφή στην αγκαλιά του Θεού

Σύμφωνα με μία άλλη προσέγγιση για τη ζωή του ανθρώπου:

ο Κριός συμβολίζει το σπέρμα
ο Ταύρος τη μήτρα
οι Δίδυμοι την ανάπτυξη του εμβρύου
ο Καρκίνος την προετοιμασία για τη γέννηση (και τη φάση που σύμφωνα με τον εσωτερισμό η ψυχή εισέρχεται στο σώμα)
ο Λέων τη γέννηση
η Παρθένος το μεγάλωμα του παιδιού μέχρι την εφηβεία
ο Ζυγός τη γνωριμία του άλλου φύλου στην εφηβεία και την πρώτη νεότητα
ο Σκορπιός τη γνωριμία με το σεξ
ο Τοξότης την εξερεύνηση της νεότητας
ο Αιγόκερως το σοβάρεμα του ανθρώπου όταν φτάνει σε ηλικία γάμου ή επαγγελματικής τακτοποίησης
ο Υδροχόος το ξεπέρασμα του ατομικού συμφέροντος και την ενασχόληση με το κοινό συμφέρον
οι Ιχθύες το ολοκληρωτικό δόσιμο του εαυτού σε κάτι ανώτερο από τον εαυτό, κάτι με το οποίο αναπτύσσεται πλέον και μεταφυσική σχέση.

Οι συμβολισμοί είναι αμέτρητοι και μας δείχνουν πώς ο ζωδιακός κύκλος από ένα σημείο και μετά έπαψε να είναι απλά ένα ουράνιο ρολόι κι έγινε κι ο ίδιος ένα αρχέτυπο στην ομαδική μνήμη του κόσμου, ένα μεθολογικό εργαλείο για την ερμηνεία του κόσμου. Ίσως είναι δύσκολο για μας να συνειδητοποιήσουμε τι ακριβώς σημαίνει αυτό αλλά θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι άνθρωποι έμαθαν να σκέφτονται με όρους ζωδιακού, με τον ίδιο τρόπο που χάρις στις αρχαίες θρησκείες αλλά και το Χριστιανισμό έμαθαν να πιστεύουν ότι ο κόσμος είναι δυαδικός και θεωρούν δεδομένο ότι κάπου σʼ αυτόν υπάρχει πάντα καλό και κακό ή αρετή και αμαρτία.

Με τον ίδιο τρόπο που ο δυαδισμός αυτός έχει εμποτίσει τον τρόπο σκέψης εκατομμυρίων ανθρώπων για χιλιάδες χρόνια ( με τις συνέπειες του να φαίνονται στη σύγχρονη εποχή που αναζητά εναγωνίως την επιστροφή ολιστικών προσεγγίσεων ) και μας έχει αναγκάσει να ψάχνουμε σε όλα τα πράγματα τις αντιθέσεις αντί τις συνθέσεις έτσι κι οι άνθρωποι – ιδιαίτερα πριν την άνοδο της επιστήμης – είχαν μάθει να σκέφτονται και να προσεγγίζουν φυσιολογικές λειτουργίες μέσα από ένα ερμηνευτικό σχήμα που συχνά ομοιάζει σε αυτό του ζωδιακού.

Δεν είναι τυχαίο που το Μεσαίωνα η Αστρολογία χρησιμοποιήθηκε ακόμη και στη Μετεωρολογία. Αλλά και στην πιο σύγχρονη εποχή ο ζωδιακός χρησιμοποιήθηκε πλέον ως εργαλείο προσέγγισης της ίδιας της Ιστορίας. Χρησιμοποιώντας ως ουράνιο δείκτη τη μετακίνηση του σημείου της εαρινής ισημερίας η Ιστορία χωρίστηκε σε αστρολογικές εποχές διάρκειας δύο χιλιάδων χρόνων περίπου. Γνωστές σε μας:

Η εποχή των Ιχθύων, που εκτείνεται περίπου από τη γέννηση του Χριστού έως σήμερα την οποία έχουμε μάθει να ταυτίζουμε με την άνοδο του Χριστιανισμού και άλλων παγκόσμιων θρησκειών, όπως ο Μωαμεθανισμός ή η Βουδισμός.
Η εποχή του Υδροχόου που ακολουθεί, που είναι η εποχή της επιστήμης και της φυλετικής κουλτούρας
Η εποχή του Κριού που προηγήθηκε που ήταν εποχή της πατριαρχίας, των μεγάλων βασιλιάδων και πολέμαρχων με την εμφάνιση του συμβόλου του Αμνού του Θεού
Η εποχή του Ταύρου ακόμη πιο πριν που ήταν η εποχή της μητριαρχίας, της λατρείας του Ταύρου και της γεωργίας

Ειδικότερα πριν την άνοδο της Επιστήμης ο ζωδιακός συνδέθηκε προοδευτικά με όλο και περισσότερους τομείς της ζωής προσπαθώντας να λειτουργήσει ως εργαλείο πρόβλεψης των γεγονότων. Από την άνοδο της Επιστήμης και μετά η τάση αυτή παρήκμασε σημαντικά, με την ανάπτυξη της Ψυχολογίας όμως ένα νέο πεδίο εφαρμογής της Αστρολογίας εμφανίστηκε και νέες ερμηνευτικές προσεγγίσεις προτάθηκαν για θέμα που έχουν πλέον να κάνουν με τον ανθρώπινο ψυχισμό.

Μία από αυτές τις προσεγγίσεις έχει π.χ. να κάνει με τη συνάφεια των ζωδίων μεταξύ τους μέσω της έλλειψης ενός στοιχείου από το ένα που συμπληρώνεται από το άλλο. Για παράδειγμα:

ο Κριός θεωρείται ότι είναι αυτός που ξεκινά πάντα κάποιες καταστάσεις, δεν έχει τρόπο όμως να τις τελειώσει
ο Ταύρος είναι εκείνος που ολοκληρώνει τον Κριό δίνοντας βάση στις πρωτοβουλίες, αρνείται όμως να εξελίξει αυτό που δημιούργησε
οι Δίδυμοι εξελίσσουν ό,τι κρατά σταθερό ο Ταύρος, αλλά αδυνατούν να εμβαθύνουν σε κάτι και να καταλήξουν σε κάποιο συμπέρασμα
ο Καρκίνος καταλήγει τι είναι αυτό που του αρέσει, αλλά δεν έχει τη δύναμη να βγει έξω να το κάνει πράξη
ο Λέων το κάνει πράξη, αλλά δε γνωρίζει ότι δεν είναι αυτός πάντα που ξέρει τι είναι το σωστό
η Παρθένος είναι κάτοχος της απαραίτητης μετριοφροσύνης, προσεγγίζει όμως τα πράγματα μόνο νοητικά χωρίς να εισάγει την έννοια της καλαισθησίας
ο Ζυγός χρησιμοποιεί την καλαισθησία, αλλά αδυνατεί να λειτουργήσει μακριά από αυτήν
ο Σκορπιός λειτουργεί και χωρίς καλαισθησία, αδυνατεί όμως να ξεφύγει από τις ʽμαύρεςʼ περιοχές που δραστηριοποιείται
ο Τοξότης ξεφεύγει από τις ʽπαγίδεςʼ και κυνηγά τη χαρά της ζωής, αδυνατεί όμως να μπει σε μία αυτοπειθαρχία
ο Αιγόκερως αυτοπειθαρχεί, αδυνατεί όμως να βάλει τους συνανθρώπους του μέσα στους στόχους του
ο Υδροχόος θυσιάζεται για τους άλλους, αδυνατεί όμως να τους νιώσει
οι Ιχθύες νιώθουν τους άλλους, αλλά αδυνατούν να πάρουν πρωτοβουλία να κάνουν κάτι γιʼ αυτό
ο Κριός πάλι ξεκινά να διορθώσει τα πράγματα, αλλά αδυνατεί να τελειώσει αυτό που ξεκινά, κ.ο.κ.

Προσεγγίζοντας με αυτό τον τρόπο ψυχολογικά τα ζώδια διακρίνουμε ότι κάθε επόμενο ζώδιο συμπληρώνει το προηγούμενο του. Η Λιζ Γκριν μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της Αστρολογίας στην εποχή μας θεωρεί ότι για κάθε στοιχείο υπάρχει και ένα άλλο που λειτουργεί ως σκιά του. Έτσι ο Κριός σα Φωτιά λειτουργεί με την παρόρμηση και τη φαντασία και αρνείται να χρησιμοποιήσει τη Γη, να δει δηλαδή τη σκληρή πραγματικότητα. Η Γη με τη σειρά της αρνείται να αφεθεί σε δυνατότητες, που θεωρεί μη ρεαλιστικές και εκτός πραγματικότητας.

Με τον ίδιο τρόπο ο Αέρας προσεγγίζει την πραγματικότητα μέσω της τάξης που προσφέρει η λογική. Βάζει τα πάντα σε κατηγορίες και ό,τι δεν εξηγείται με τη λογική προτιμά να το παραγνωρίζει και να το απωθεί. Αντίθετα το Νερό αφήνεται στις παρορμήσεις του υποσυνείδητου και θεωρεί ότι οι λογικές προσεγγίσεις είναι σχηματικές και απέχουν από το να εξηγούν το «βίωμα» μίας κατάστασης.

Σύμφωνα με άλλους μελετητές όπως η Karen Hammaker Zondag, μαθήτρια του Γιουγκ τα τέσσερα στοιχεία του ζωδιακού προσεγγίζουν τη ζωή με βάση μία κυρίαρχη ψυχολογική λειτουργία. Τα ζώδια της Φωτιάς βασίζονται στη διαίσθηση και τη φαντασία, τα ζώδια της Γης στην Αντίληψη της πραγματικότητας, τα ζώδια του Αέρα προσπαθούν πάντα να γενικεύουν δημιουργώντας μοντέλα ερμηνείας του κόσμου, ενώ τα ζώδια του Νερού χρησιμοποιούν το συναίσθημα και την ενσυναίσθηση για να βρουν λύσεις και απαντήσεις στα ερωτήματα της ζωής.

Κάθε ζώδιο επίσης λειτουργεί συμβολικά σαν μία εικόνα που περιέχει από τη μία πλευρά ένα Μύθο – δηλαδή ένα ιδανικό τύπο συμπεριφοράς για το ζώδιο αυτό – κι από την άλλη πλευρά μία Σκιά, δηλαδή ένα τύπο συμπεριφοράς που το ζώδιο απεχθάνεται και προσπαθεί να απωθήσει με αποτέλεσμα αυτός να εμφανίζεται υποσυνείδητα και ανεξέλεγκτα στη συμπεριφορά του.

Πολλές τέτοιες «μυθολογικές» προσεγγίσεις έχουν παρουσιαστεί κατά καιρούς από διάφορους αστρολόγους. Η Λιζ Γκριν έχει προτείνει κάποιους κατά τη γνώμη μου αρκετά επιτυχημένους.

Ο Κριός μπορεί να είναι ο ιππότης που υπερασπίζεται τη δεσποσύνη ή ο Ρομπέν των Δασών που υπερασπίζεται τους αδυνάτους αλλά μπορεί να είναι και ο κακομαθημένος ευγενής που κάθεται όλη την ημέρα στον πύργο του περιμένοντας να φροντίσουν για όλα οι υπηρέτες.
Ο Ταύρος μπορεί να είναι ο Άδωνις ή ο ιδανικός εραστής αλλά και ο αμετακίνητος στον τρόπο ζωής του και φανατικός στις απόψεις του
Οι Δίδυμοι, μία συμβολική εικόνα ενός μαθητευόμενου μάγου, που ερευνά κάθε είδους γνώση, αλλά και ο φλύαρος κουτσομπόλης, που όταν δεν υπάρχει πραγματική πληροφορία για να επεξεργαστεί εφευρίσκει σενάρια συνομωσίας
Ο Καρκίνος, η μεγάλη μάνα – αγκαλιά που φροντίζει για όλους αλλά και το μεγάλο απωθημένο ζωής που εκφράζεται μέσα από έντονη δηκτικότητα.
Ο Λέων, το αρχέτυπο του μεγάλου καλλιτέχνη αλλά και η Σκιά του κομπλεξικού εξουσιαστή που θέλει να ελέγχει τα πάντα
Η Παρθένος, το σύμβολο της αυτάρκειας και της λογικής, αλλά και η παντελής έλλειψη ενσυναίσθησης μπροστά στην αποθέωση της κριτικής
Ο Ζυγός, ο εκπρόσωπος των καλών τρόπων και της ευγενούς συμπεριφοράς, αλλά και ο επιφανειακός άνθρωπος που μένει στους τύπους χωρίς να αναπτύσσει βάθος χαρακτήρα
Ο Σκορπιός, ο ερευνητής της ανθρώπινης σκιάς και των κινήτρων που οδηγούν στο έγκλημα με τελικό σκοπό την κάθαρση της κοινωνίας, αλλά και ο χαμένος στα σκοτεινά κίνητρα του ψυχισμού που αδυνατεί να χρησιμοποιήσει καθαρή λογική και κατανοεί μόνο την συναισθηματική προκατάληψη
Ο Τοξότης, δάσκαλος της χαράς του έρωτα και της ανέμελης αισιοδοξίας, αλλά και «αναίσθητος» μπροστά στο συμφέρον των άλλων προκειμένου να διασφαλίσει τη δική του κοινωνική άνοδο
Ο Αιγόκερως, αρχέτυπο της υπεύθυνης εξουσίας που αναμορφώνει μία χώρα, αλλά και αναμορφωτής τύρρανος που εξαναγκάζει σε αλλαγές συμπεριφοράς με οποιοδήποτε κόστος
Ο Υδροχόος, εκπρόσωπος της λογικής και της έμπνευσης που μέσα από την άνοδο της επιστήμης αλλάζει τον κόσμο, αλλά και ο δήθεν επαναστάτης που είναι γεμάτος ιδέες χωρίς να τις εφαρμόζει στην πράξη
Οι Ιχθύες, αρχέτυπο της παγκόσμιας ενσυναίσθησης, της ανάγκης του άλλου και της συμπαράστασης στον πόνο αλλά και ο άνθρωπος που γεννά ενοχές και χειρίζεται με αυτές τους άλλους

Ζωδιακός και Μεταφυσική

Με δεδομένο ότι η Αστρολογία ξεκίνησε σαν μέρος της ενασχόλησης των ιερέων θα ήταν παράλογο να υποθέσει κανείς ότι η θρησκεία ή τουλάχιστον η μεταφυσική θα έμενε μακριά από την επαφή με τα αστρολογικά εργαλεία ανάλυσης της πραγματικότητας. Πολλά παραδείγματα από τις παγκόσμιες θρησκείες και την παγκόσμια μυθολογία μπορεί να βρει κανείς που να σχετίζονται με το συμβολισμό του ζωδιακού κύκλου. Οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου, οι δώδεκα άθλοι του Ηρακλή, οι δώδεκα Απόστολοι του Χριστού, οι ιππότες της Στρογγυλής Τράπεζας είναι μερικά από τα παραδείγματα αυτά.
Σε ένα λιγότερο εμφανές επίπεδο όμως αξίζει κανείς να δει πώς αντιλαμβάνονταν τη σημασία του ζωδιακού κάποιες προσεγγίσεις λιγότερο εμφανείς στους πολλούς και γνωστές περισσότερο σε μικρές ομάδες «μυημένων», ομάδες που από το 19ο αιώνα και μετά μάθαμε να ονομάζουμε ομάδες εσωτεριστών.

Ο εσωτερισμός ως κίνημα ξεκίνησε το 19ο αιώνα σε μία προσπάθεια να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στη θρησκεία και την επιστήμη. Στα πλαίσια αυτά προσπάθησε βασισμένος στη μεγάλη πρόοδο της επιστήμης και της φυσικής του 19ου αιώνα να εξηγήσει τα θρησκευτικά φαινόμενα με όρους επιστημονικούς ή περισσότερο υλιστικούς. Προσπάθησε να εξηγήσει υλιστικά τι είναι η Ψυχή, τι ο Θεός, πώς λειτουργεί η μετενσάρκωση και πώς μπορεί να γίνει ο ίδιος ο άνθρωπος θεός.

Όροι όπως σκεπτομορφή, πεδία ύπαρξης του ανθρώπου, αστρική προβολή, ακασσικό πεδίο, κλπ, ήρθαν να δημιουργήσουν μία ορολογία για να εξηγήσει στη γλώσσα της επιστήμης – ή τουλάχιστον μίας προσέγγισης της επιστήμης – έννοιες ως τότε καθαρά θρησκευτικές.

Μέχρι την εμφάνιση της ψυχολογίας και της προσέγγισης του Γιουγκ ο εσωτερισμός έδειχνε να είναι η σημαντικότερη τάση ανανέωσης της αστρολογίας, μετά την παρακμή στην οποία αυτή είχε πέσει με την άνοδο της Επιστήμης. Αν η Επιστήμη μπορούσε να προβλέψει καλύτερα τα του κόσμου, τότε η Αστρολογία θα χρησιμοποιούνταν ως ερμηνευτικό εργαλείο για να βοηθήσει τον άνθρωπο να προσεγγίσει το Θεό, ως ένα εργαλείο διαλογισμού, ενατένισης και εξέλιξης της Ψυχής.

Κανείς δεν ξέρει τι θα γινόταν στην πραγματικότητα, αν δεν εμφανιζόταν στο προσκήνιο η ψυχολογία. Αν και οι εσωτεριστικές σέχτες είχαν πέσει σε μεγάλη διχόνοια ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα, κανείς δε μας διασφαλίζει ότι δε θα συνέχιζαν να παραμένουν ό,τι καλύτερο είχε να δώσει η αστρολογία από πλευράς ανανέωσης.

Πώς συνδέθηκε όμως ο εσωτερισμός με την Αστρολογία; Και ποια ήταν η χρήση της Αστρολογίας που επιφύλαξαν οι εσωτεριστές στα πλαίσια του έργου τους;

Οι Εσωτεριστές και πάνω από όλα η «αιρετική» εκπρόσωπος τους Αλίκη Μπέιλη είδαν στο πρόσωπο του ζωδιακού κύκλου ένα άλλο ταξίδι, διαφορετικό από τα ταξίδια της φύσης ή της ψυχοσύνθεσης του ανθρώπου. Είδαν στο πρόσωπο του ζωδιακού κύκλου το ταξίδι της Ψυχής. Περιέγραψαν πώς η Ψυχή ενσαρκώνεται και από ποια στάδια περνάει για να ξαναγυρίσει στην πηγή της, αλλά και πώς η ύλη εξελίσσεται για να συναντήσει την Ψυχή της. Έτσι για την Αλίκη Μπέιλη:

ο ζωδιακός δεν είναι ένας και μόνο, αυτός δηλαδή που έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε, αυτός που ξεκινάει από τον Κριό και καταλήγει στους Ιχθύς αλλά απαρτίζεται τουλάχιστον από δύο ζωδιακούς αντίθετων κατευθύνσεων
το άτομο που δεν είναι μυημένο και δεν προσπαθεί να επιστρέψει πίσω στην ψυχή του ζει τη ζωή του χρησιμοποιώντας τον αντεστραμμένο ζωδιακό, αυτόν που ξεκινάει από τον Κριό και καταλήγει στον Ταύρο διατρέχοντας τους Ιχθύς, ενώ το άτομο που έχει μπει σε ένα μονοπάτι μύησης ακολουθεί το γνωστό σε μας ζωδιακό που ξεκινά από τον Κριό και καταλήγει στους Ιχθύς
ο ζωδιακός σε ό,τι αφορά τον άνθρωπο που δεν είναι μυημένος σηματοδοτεί τις φάσεις της ενσάρκωσης της Ψυχής του και της προόδου του μέσα στην ύλη. Έτσι:

Ο Κριός συμβολίζει την επιθυμία της Ψυχής να εισέλθει σε ενσάρκωση και το βούτηγμα στη θάλασσα της ύλης
οι Ιχθύς συμβολίζουν την συμπαντική θάλασσα της ύλης στην οποία βουτάει η Ψυχή
O Υδροχόος την πρώτη προσπάθεια αποστασιοποίησης από τη συμπαντική θάλασσα και συνειδητοποίησης της αποστολής
O Αιγόκερως τη δημιουργία της πρώτης μορφής, και την πρωταρχική φυλάκιση της ψυχής σε ένα απόλυτα άκαμπτο φορέα, που θα είναι όμως απαραίτητος για την ατομικοποίηση
O Τοξότης δηλώνει την ανθρώπινη φιλοδοξία του Εγώ που βασιζόμενο στο φορέα του προσπαθεί να επιτύχει προσωπικούς και συμφεροντολογικούς στόχους
O Σκορπιός τα πρώτα εμπόδια που φέρνει η ζωή που δοκιμάζουν το Εγώ αλλά και τις πρώτες παρορμήσεις ελέγχου των άλλων από το Εγώ.
Ο Ζυγός είναι το σημείο καμπής όπου το Εγώ συνειδητοποιεί ότι υπάρχουν και οι άλλοι
Η Παρθένος το σημείο της πρώτης κάθαρσης, του καθαρμού για να εξαγνιστεί το Εγώ
Ο Λέων η σύγκρουση με το εγωιστικό μας κομμάτι και η επικυριαρχία στις εγωιστικές μας επιθυμίες
Ο Καρκίνος η πρώτη επαφή με τη συμπαντική ψυχή ή τον κόσμου του ομαδικού ασυνείδητου
Οι Δίδυμοι η ενεργοποίηση του αντικειμενικού νου και η επικοινωνία με τον κόσμο των αρχετύπων
Ο Ταύρος η συνειδητοποίηση του Σκοπού, στην υπηρεσία του οποίου καλείται να ενταχθεί τώρα το Εγώ

Αντίθετα για το μυημένο η πορεία κινείται αντίστροφα ξεκινώντας από τον Κριό και πηγαίνοντας προς τους Ιχθύς. Έτσι

Ο Κριός συμβολίζει την πρώτη γέννηση στο χώρο του νοητικού πεδίου
Ο Ταύρος την πρώτη διαμόρφωση φορέα στη γη
Οι Δίδυμοι τη διαμόρφωση της γέφυρας μεταξύ νου και ύλης μέσω του αιθερικού πεδίου
Ο Καρκίνος τη δημιουργία του καλουπιού της μορφής με υλικό του αστρικού σώματος
Ο Λέων τη γέννηση του Εγώ και τη φυσική γέννηση στον κόσμο
Η Παρθένος την είσοδο στη διαδικασία μαθητείας και την έναρξη «κατασκευής» της Ψυχής.
Ο Ζυγός το μάθημα της ενατένισης ή αλλιώς της μη ταύτισης
Ο Σκορπιός το μυστήριο του θανάτου, της επαναγέννησης και της μύησης
Ο Τοξότης η συνειδητή ένταξη του ζηλωτή σε υπηρεσία στα πλαίσια του πανανθρώπινου Σκοπού
Ο Αιγόκερως η δεύτερη στιγμή της κρίσης, η στιγμή του πραγματικού θανάτου, όπου την ώρα της εξόδου από το σώμα, η Ψυχή διασώζεται μόνο αν έχει απόλυτη έλλειψη ταύτισης με κάποιο συναίσθημα, προκειμένου να μην αφαιρεθεί η ενέργεια της από τις αστρικές μορφές
Ο Υδροχόος η στιγμή επιστροφής της Ψυχής που μετά τη δική της σωτηρία δέχεται να βάλει πάλι σε κίνδυνο τον εαυτό της και να ξαναπεράσει από την ίδια διαδικασία προκειμένου να φέρει τη γνώση στους συνανθρώπους της
Οι Ιχθύες, η στιγμή της πραγματικής επιστροφής στην παγκόσμια Ψυχή ή στη συμπαντική θάλασας της ύλης

Και μόνο η ανάγνωση των παραπάνω συμβολισμών προκαλεί ένα δέος στον αναγνώστη, καθώς βρίσκεται αντιμέτωπος με μία σειρά από ορολογίες και έννοιες μακριά από τις καθημερινές του προσλαμβάνουσες. Το σημαντικό σημείο στην όλη αυτή διαδικασία όμως δεν είναι τόσο να κατανοήσει κανείς τις ορολογίες, όσο του να συνειδητοποιήσει ότι ακόμη και μεταφυσικές αντιλήψεις μπόρεσαν να φιλτραριστούν και να αποδοθούν συμβολικά χρησιμοποιώντας το ζωδιακό κύκλο ( ένα ζωδιακό κύκλο, που κατά τα άλλα βέβαια η ίδια η Μπέιλη αμφισβήτησε και θεώρησε ότι χρήζει ανανέωσης, καθώς δεν αντιστοιχεί πλέον στα πραγματικά αστρονομικά δεδομένα, αλλά λειτουργεί πλέον σαν ομαδική ψευδαίσθηση, σαν εγγραφή στην ομαδική ψυχή της ανθρωπότητας)

Παρόλα αυτά η αξία του ζωδιακού κύκλου ως εργαλείου προσωπικής εξέλιξης δεν αμφισβητήθηκε ποτέ ούτε από κείνη ούτε από άλλους αστρολόγους εκπροσώπους της λεγόμενης Εσωτερικής Αστρολογίας. Ίσα ίσα μάλιστα που υπήρξαν και περισσότερες αναλύσεις και αποσυμβολισμοί για να βοηθήσουν τους μαθητές των σχολών να αποκρυπτογραφήσουν καλύτερα τη λειτουργία της Ψυχής και να προοδεύσουν στην πνευματική τους εξέλιξη.

Ένας τέτοιος αποσυμβολισμός που πάντα αξίζει να διαβάζει κανείς είναι ο αποσυμβολισμός των άθλων του Ηρακλή σε σχέση με το ζωδιακό κύκλο. Σε μία αυθαίρετη είναι αλήθεια απόδοση των άθλων τόσο όσον αφορά τη σειρά όσο και το περιεχόμενο οι εσωτεριστές ( και ειδικά η Μπέιλη ) αντιστοίχιζαν τους άθλους του Ηρακλή στο ζωδιακό ως εξής:

Ο Κριός αντιστοιχιζόταν στον άθλο που καλούσε τον Ηρακλή να μαζέψει τα άλογα του Διομήδη. Άγρια άλογα, ανεξέλεγκτα από την ανθρώπινη βούληση συμβόλιζαν τις ανεξέλεγκτες σκέψεις του νου και την ανάγκη του Εαυτού να τιθασέψει την ορμή τους. Ο θάνατος του συντρόφου του Ηρακλή κατά τη διάρκεια του άθλου σε μία στιγμή εφησυχασμού του Ηρακλή, δηλώνει ότι ο Εαυτός μας θα πρέπει να είναι πάντα σε εγρήγορση και να ελέγχει αυτό που σκεφτόμαστε. Η σκέψη δεν είναι άμοιρη ευθυνών για τη ζωή.

Ο Ταύρος αντιστοιχιζόταν στην τιθάσευση του ιερού Ταύρου της Κρήτης, μίας άλογης και κτηνώδους σωματικής αυτή τη φορά δύναμης που έπρεπε όμως να τιθασευτεί χωρίς να θανατωθεί, όπως και οι δικές μας επιθυμίες πρέπει να ελεγχθούν χωρίς να βλάψουμε το σώμα

Οι Δίδυμοι αντιστοιχούσαν στην αναζήτηση των μήλων των Εσπερίδων, στη διάρκεια της οποίας ο Ηρακλής ξεγελάστηκε από τόσους και τόσους δασκάλους και καλοθελητές μέχρι να συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να ακούει τη δική του ενόραση για να φτάσει στο στόχο και να μην παρασύρεται από τις ιδέες των άλλων.

Ο Καρκίνος αντιστοιχούσε στο κυνήγι του ιερού ελαφιού της Άρτεμης, ενός ζώου άπιαστου και ακούραστου, που όταν το έπιασε ο Ηρακλής αντιμετώπισε την ίδια την επιθυμία του να το κρατήσει, την ίδια του την ταύτιση με τη ζωή, όπως ακριβώς κάνει με τα δικά του αντικείμενα κι ο ίδιος ο Καρκίνος

Ο Λέων αντιστοιχούσε στον άθλο του λιονταριού της Νεμέας, του άθλου εκείνου στον οποίο καλείται ο ήρωας να αντιμετωπίσει το ίδιο του το Εγώ και να το κλείσει σε μία σπηλιά κλείνοντας και την πίσω πόρτα για να το αναγκάσει να τον αντιμετωπίσει

Η Παρθένος στον άθλο της ζώνης της Ιππολύτης, όπου ο ήρωας σκοτώνει κατά λάθος την Ιππολύτη προκειμένου να μάθει ότι στη ζωή δεν αρκεί η ωμή δύναμη αλλά χρειάζεται και η σκέψη για το πού θα την χρησιμοποιήσεις

Ο Ζυγός στον άθλο του Ερυμάνθιου Κάπρου, που ενώ σαν άθλος ήταν απλός, ακριβώς λόγω της ευκολίας του έμαθε τον Ηρακλή να χαλαρώνει και να αποστασιοποιείται από το άγχος του και να μην είναι πάντα σε ένταση, που προκαλεί ταύτιση

Ο Σκορπιός, στον άθλο της Λερναίας Ύδρας που διδάσκει τον ήρωα ότι για να σκοτώσει τη Σκιά μέσα του πρέπει πρώτα να τη βγάλει στο Φως. Όσο ζει μέσα στους βάλτους είναι πιο δυνατή από κείνον.

Ο Τοξότης, στον άθλο με τις Στυμφαλίδες Όρνιθες όπου ο ήρωας για να προστατευτεί από την κακοβουλία του «κόσμου» μαθαίνει να χτίζει γύρω του ένα μαγικό κύκλο προστασίας από εκείνους που πιστεύουν σε αυτόν και είναι πρόθυμοι να αγωνιστούν στο όνομα του.

Ο Αιγόκερως, στον άθλο του Κέρβερου, όπου ο ήρωας περνάει τις πύλες του Άδη και καλείται να αποβάλλει κάθε συναίσθημα προκειμένου να περάσει από τις πύλες των νεκρών ψυχών που κλαίνε και ψυχραίνουν την ίδια μας την καρδιά.

Ο Υδροχόος, στον άθλο με τους στάβλους του Αυγεία, όπου ο ήρωας μαθαίνει να υπηρετεί και σε πράγματα που οι άλλοι θεωρούν ποταπά για να ασχοληθούν και να βρίσκει δρόμους να καθαρίζει τις ακαθαρσίες των άλλων βασισμένος στην ουράνια έμπνευση του.

Και τέλος οι Ιχθύες, στον άθλο με τα βόδια του Γηρηόνη, όπου ο ήρωας έχει πλέον ολοκληρώσει τη μαθητεία του και εκτελεί το χρέος χωρίς ανησυχία, απλά προσευχόμενος στους θεούς, γιατί έχει μάθει πλέον πώς να αφήνεται πέρα από το να ελέγξει τα πράγματα και να πηγαίνει με την πορεία της ζωής.

Συμπεράσματα. Κριτική αξιολόγηση του Ζωδιακού Κύκλου

Αν θέλαμε να κάνουμε τώρα μία ανασκόπηση θα λέγαμε ότι ο ζωδιακός ως εργαλείο ανάλυσης του κόσμου ξεκίνησε τη φιλοσοφική του πορεία την εποχή των Αρχαίων Ελλήνων. Η ιστορία του ξεκινά αρκετά χρόνια πριν την κλασσική εποχή, αλλά η ολοκλήρωση του ως φιλοσοφικού συμβόλου είναι απόρροια των κλασσικών και ελληνιστικών χρόνων.

Σύμπτωση; Επέμβαση της Θείας Πρόνοιας; Οι απόψεις διίστανται. Άλλοι λένε ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο και ότι κάπου στο Σύμπαν υπάρχουν δυνάμεις που φροντίζουν, ώστε, όταν η ανθρωπότητα είναι έτοιμη να αποκαλύπτουν γνώσεις γραμμένες στα μυστικά αρχεία του Σύμπαντος.

Άλλοι περισσότερο ρεαλιστές θαυμάζουν το δυναμισμό του ανθρώπινου πνεύματος που δημιούρησε ένα τέτοιο φιλοσοφικό οικοδόμημα, θυμίζουν όμως ότι όλες αυτού του τύπου οι φιλοσοφικές προσεγγίσεις έχουν αξία όσο δεν υπάρχει πραγματική γνώση βασισμένη στο πεδίο της Επιστήμης.

Γεγονός είναι ότι ο ζωδιακός κύκλος στη σύγχρονη εποχή δέχεται πολύ έντονη την κριτική της φυσικής επιστήμης. Η σύγχρονη Αστρονομία έχει αποδείξει ότι ο ζωδιακός που χρησιμοποιεί η Αστρολογία σήμερα δεν έχει καμία σχέση με το ζωδιακό των Αρχαίων Ελλήνων. Κι ότι εξαιτίας ενός φαινομένου που ονομάζεται μετάπτωση των ισημεριών, αν σηκώσει κανείς σήμερα το κεφάλι του στον Ουρανό, δε θα δει τους αστερισμούς στην ίδια θέση που ήταν πριν χιλιάδες χρόνια, αλλά σε διαφορετική θέση. Συνεπώς οι ημ/νίες που χρησιμοποιούμε για να καθορίσουμε τα δώδεκα ζώδια είναι λαθεμένες κι ένας άνθρωπος που σήμερα λέγεται ότι ανήκει στο ζώδιο του Κριού, μπορεί να ανήκει στην πραγματικότητα στο ζώδιο των Ιχθύων.

Η θέση αυτή της σύγχρονης επιστήμης είναι συγκλονιστική. Για κάποιον αρχάριο μελετητή της Αστρολογίας σήμερα είναι αδύνατον να κατανοήσει, αφού έχει διαβάσει τόσα συγγράματα για την επίδραση των πλανητών και των ζωδίων, γιατί χρησιμοποιείται ένα ζωδιακός που ήταν σε ισχύ πριν από δύο χιλιάδες χρόνια. Πολύ λίγοι άνθρωποι έχουν προχωρήσει τόσο πολύ στη μελέτη της ψυχολογίας ή του εσωτερισμού για να είναι σε θέση να κατανοήσουν το ζωδιακό φιλοσοφικά και οι περισσότεροι προσεγγίζουν την Αστρολογία μέσα από τον τρόπο θέασης που μαθαίνει κάθε άνθρωπος σήμερα στην εκπαίδευση, τον τρόπο της επιστήμης.

Ένα άλλο ερώτημα που τίθεται από μελετητές της Αστρολογίας είναι το εξής: Αν είναι αλήθεια ότι η κίνηση των πλανητών έχει κάποιο συγχρονισμό με την κίνηση των πραγμάτων εδώ κάτω στη γη, για ποιο λόγο δεν έχουν γίνει οι ίδιες παρατηρήσεις από όλους τους ανθρώπους και δε χρησιμοποιείται η ίδια αστρολογία από όλους τους λαούς; Γιατί οι Κινέζοι για παράδειγμα χρησιμοποιούν ετήσια ζώδια ή οι Ινδοί χρησιμοποιούν τον αστρικό ζωδιακό αντί του τροπικού (υπολογίζουν δηλαδή τη μετάπτωση των ισημεριών και κάποιος που για τη δυτική Αστρολογία είναι Κριός μπορεί για την Ινδική να είναι Ιχθύς). Πώς μπορούν να ισχύουν ταυτόχρονα όλα αυτά τα συστήματα; Μήπως τελικά η Αστρολογία δεν έχει καμία επιστημονική βάση και είναι απλά μία φιλοσοφική πεποίθηση ενσωματωμένη στην κουλτούρα διαφόρων λαών;

Μήπως είναι αληθές αυτό που ισχυρίζεται σήμερα η σύγχρονη ψυχολογία, ότι δηλαδή η Αστρολογία δεν είναι παρά μία πρόληψη ή ίσως και μία αυθυποβολή;

Τι έχει να απαντήσει στʼ αλήθεια σε όλα αυτά ο σύγχρονος αστρολόγος; Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει την κριτική που δέχεται αυτό που πιστεύει από διάφορους χώρους της κοινωνίας;

Τίποτα παραπάνω ίσως από όλα όσα εκτέθηκαν σε αυτό το κεφάλαιο. Αρκεί, όπως λέει κι ο Κος Συμεώνογλου στο βιβλίο του «Η Άλλη Αστρολογία» να αρχίσουμε στη σκέψη μας να αντικαθιστούμε σιγά σιγά το «Ή» με το «Και». Και στην προκειμένη περίπτωση να μην αναρωτιόμαστε τι από όλα αυτά που παρουσιάσαμε είναι ο ζωδιακός κύκλος, αλλά να έχουμε κατά νου ότι εν μέρει είναι κάτι από όλα αυτά.

Και πραγματική επίδραση που οφείλεται στα άστρα, αλλά και αυθυποβολή που επηρεάζει το ομαδικό ασυνείδητο των ανθρώπων. Και – ενδεχομένως – συμβολισμός που μας αποκαλύφθηκε από κάποια ανώτερη δύναμη, αλλά και ανθρώπινη φιλοσοφική κατασκευή και ερμηνευτικό εργαλείο για την προσέγγιση του κόσμου. Γιατί τελικά τίποτα από όλα αυτά δεν έχει ίσως τόσο μεγάλη σημασία όσο το γεγονός ότι η Αστρολογία στην πράξη δουλεύει.

Δεν ξέρουμε ακριβώς γιατί και δεν είμαστε σίγουροι πάντα για το πότε, αλλά έχουμε συγκεκριμένες ενδείξεις ότι δουλεύει. Εμπειρίες από το δικό μας περιβάλλον που συναντούμε ανθρώπους που ζωδιακά μας ταιριάζουν, στατιστικές προσεγγίσεις που δείχνουν ότι υπάρχει κάποια συσχέτιση μεταξύ των ουράνιων φαινομένων και της ανθρώπινης συμπεριφοράς αλλά προπάντων το ίδιο το δικό μας το βίωμα και τα γεγονότα της καθημερινότητας μας που επαληθεύονται αστρολογικά.

Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρουμε γιατί ακριβώς λειτουργεί η Αστρολογία. Κι αν είμαστε ρεαλιστές και ειλικρινείς αναζητητές της αλήθειας αυτό θα πρέπει να το παραδεχόμαστε σε όσους μας αντιμετωπίζουν γιʼ αυτό που πιστεύουμε. Κι είναι ίσως σημαντικό και για την ίδια την προσωπική μας εξέλιξη να μάθουμε να αποδεχόμαστε την ύπαρξη πραγμάτων που δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε. Αλλά και το γεγονός ότι αυτά που θεωρούμε σαν προσωπικές μας βεβαιότητες δεν είναι παρά απλές προσεγγίσεις.
Ο ζωδιακός κύκλος είναι μία τέτοια προσέγγιση. Ασχέτως αν ξεκίνησε από μία σειρά πραγματικών παρατηρήσεων, στην πορεία της ιστορίας έγινε ένα φιλοσοφικό εργαλείο προσέγγισης των πραγμάτων. Και σαν εργαλείο δεν είναι παρά ένα μοντέλο απεικόνισης της πραγματικότητας. Μία προσέγγιση, που καλείται να ερμηνεύσει αυτή την πραγματικότητα, δεν είναι όμως η ίδια η πραγματικότητα.

Αυτή τη σημαντικότατη διαφοροποίηση καλούμαστε πιστεύω να έχουμε πάντα στο νου μας, όλοι όσοι ασχολούμαστε με αυτό που στην Εισαγωγή του βιβλίου θέλησα να ονομάσω Αστρολογία της Αναζήτησης. Για όλους εμάς η στάση μας απέναντι στα σύμβολα της Αστρολογίας δε θα πρέπει να είναι δεδομένη, αλλά κριτική.

Κι είναι ευθύνη του καθενός από μας να μην «πιστεύει» απλά στη λειτουργία της Αστρολογίας αλλά να τη θέτει σε πραγματική εξέταση στην πράξη. Να εξετάζει πότε δουλεύει και πότε όχι, και εάν έχει προτάσεις για τη βελτίωση της να τις υποβάλλει.
Ας έχουμε λοιπόν πάντα στο νου μας ότι η Αστρολογία και εν προκειμένω ο ζωδιακός κύκλος στη σημερινή εποχή τουλάχιστον τίποτα περισσότερο από ένα μοντέλο. Ένα μοντέλο βασισμένο εν μέρει σε πραγματικά δεδομένα, που καλούμαστε να χρησιμοποιήσουμε για να ερμηνεύσουμε γεγονότα της καθημερινότητας. Ένα μοντέλο όμως που πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι παραμένει πάντα ένα εργαλείο και δεν πρέπει ποτέ στο νου μας να επιτρέψουμε να ταυτιστεί στην πράξη με την ίδια την πραγματικότητα.

Γιατί η πραγματικότητα υπάρχει πέρα και πάνω από τις νοητικές μας απόπειρες να την κατανοήσουμε. Φεύγει πέρα από μοντέλα και νοητικές κατασκευές του νου. Η πραγματικότητα απλά υπάρχει και η πραγματική αντίληψη της κάποια στιγμή καλούμαστε να φροντίσουμε να είναι η απλή και γνήσια βίωση της κι όχι το φιλτράρισμα της μέσα από νοητικές κατασκευές όπως ο ζωδιακός κύκλος.

Μέχρι να φτάσουμε ωστόσο στο σημείο να μπορούμε απλά να βιώσουμε το σύνολο της πραγματικότητας ο ζωδιακός δείχνει να εξυπηρετεί καλά σαν βοηθητικό εργαλείο. Σαν ένα μοντέλο για να ερμηνεύσουμε τον κόσμο, τη ροή της φύσης, τη συμπεριφορά της ψυχής και την ψυχολογία του ανθρώπου. Και σαν ένα τέτοιο μοντέλο θα τον χρησιμοποιήσουμε περαιτέρω σε αυτό το βιβλίο. Συνδυάζοντας τον βέβαια και με τα άλλα δομικά στοιχεία της Αστρολογίας. Και εν προκειμένω συνδυάζοντας τον με τους Πλανήτες.

ΤΕΛΟΣ Α' ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

(σημείωση: μετά από ένα απαραίτητο διάλειμμα για περισυλλογή και ξεκούραση των αναγνωστών θα επανέλθουμε με το δεύτερο κεφάλαιο)

Βιβλιογραφία Α' Κεφαλαίου:

1. William Madison, Ζώδια και Προσωπικότητα, Εκδόσεις Άλμπατρος
2. Derek και Julia Parker, Η νέα μεγάλη Αστρολογία, 1989, Εκδόσεις Τερζόπουλος
3. Alan Leo, Εσωτερική Αστρολογία, 1990, Πύρινος Κόσμος
4. Alan Leo, Αστρολογία Εσωτερική και Εξωτερική, 1993, Ιάμβλιχος
5. Manly Hall, H Φιλοσοφία της Αστρολογίας, 1990, Ιάμβλιχος
6. Karen Hamaker Zondag, Ψυχολογία και Αστρολογία, 1992, Ιάμβλιχος
7. Dion Fortune, Υγιής Αποκρυφισμός, 1984, Ιάμβλιχος
8. Γιάννης Συμεώνογλου, Η Άλλη Αστρολογία, 2005, Έσοπτρον
9. Κώστας Ταμβάκης, Οι επτά ακτίνες, 2007, Κέδρος
10. Dane Rudhyar, Astrology of Transformation, 1994, The theosophical publishing house
11. Αλίκη Μπέιλη, Εσωτερική Αστρολογία, 1958, Lucis Press
12. Αλίκη Μπέιλη, Οι Άθλοι του Ηρακλή, 1975, Lucis Press
13. Liz Greene, Αστρολογία για Ερωτευμένους, 2006, Πύρινος Κόσμος

Σημείωση: Το παραπάνω απόσπασμα του βιβλίου δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Myrhosocope. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την άδεια του συγγραφέα.