Ψυχολογία και Αστρολογία - Μέρος ΙΙΙ

Η Δομή των Οίκων και η Ψυχική Δομή του Ατόμου

Στην παραδοσιακή αστρολογία οι οίκοι σηματοδοτούν τομείς της ζωής μας, στους οποίους συμβαίνουν πράγματα και λαμβάνουν χώρα, εξωτερικά γεγονότα. Αν δούμε όμως την αστρολογία από ψυχολογική άποψη, οι οίκοι αποκτούν μία διάσταση ψυχολογικού χάρτη και δείχνουν τμήματα του ψυχισμού μας στα οποία συμβαίνουν εσωτερικές ψυχικές διεργασίες. Οι διεργασίες αυτές μας οδηγούν στο να προβάλλουμε ουσιαστικά σκέψεις, ιδέες και συναισθήματα πάνω στο εξωτερικό περιβάλλον που νομίζουμε ότι προέρχονται από το περιβάλλον μας. Το ότι επιλέγουμε να ασχοληθούμε κάθε φορά με κάτι από όλα αυτά που μας συμβαίνει όμως, ενώ όλα τα άλλα μας διαφεύγουν ή δεν αντιδρούμε σε αυτά, υποδηλώνει ότι τα συμβάντα και η σημασία τους για μας δεν υφίστανται από μόνα τους αλλά σχετίζονται με μία αλληλεξάρτηση με τον εσωτερικό ψυχισμό μας.

Συνολικά από ψυχολογική άποψη το ωροσκόπιο εκφράζει αυτό που στην ψυχολογία του Γιουνγκ ονομάζουμε Εαυτό. Με την ψυχολογική του έννοια ο Εαυτός είναι εκείνος ο χώρος του ψυχισμού μας που αναγνωρίζουμε ότι ανήκει στον εαυτό μας. Αυτό δε σημαίνει ότι στον ψυχισμό μας δεν υπάρχουν άλλα μέρη που λειτουργούν εσωτερικά και παράγουν αποτέλεσμα. Αυτά τα μέρη υπάρχουν, όμως εμείς δεν τα αναγνωρίζουμε ως μέρος του εαυτού μας, αλλά ως επιδράσεις, κληρονομιά και επιρροές τρίτων, τις οποίες δε θέλουμε να ενσωματώσουμε στον εαυτό μας, δεν τις αναγνωρίζουμε ως μέρος αυτού και θα θέλαμε αν γίνεται να μην υπάρχουν.

Ο Εαυτός αποτελείται από δύο διακριτά μέρη. Το συνειδητό κομμάτι συνίσταται από το Εγώ, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο παίρνουμε τις συνειδητές μας αποφάσεις. Το ασυνείδητο κομμάτι είναι αυτό που δεν το αντιλαμβανόμαστε και δεν μπορούμε να το παρατηρήσουμε αλλά δρα και προκαλεί αποτέλεσμα και αναγνωρίζουμε από το αποτέλεσμα την επίδραση του. Ένα μέρος αυτού του ασυνείδητου ξέρουμε ότι είμαστε εμείς, παρόλο που δεν το ελέγχουμε (π.χ. περιπτώσεις που λέμε: « ωχ πάλι γκάφα έκανα, πάλι ξεχάστηκα !»). Αυτό το κομμάτι λοιπόν το αναγνωρίζουμε ως μέρος του Εαυτού.

Γενικότερα ο Εαυτός είναι ο χώρος που προσπαθούμε να συμβιβάσουμε και να φέρουμε σε ισορροπία τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος, τις ασυνείδητες επιδράσεις από την εκπαίδευση μας, τις δικές μας συνειδητές σκέψεις και τις ασυνείδητες παρορμήσεις μας. Ότι από αυτά δεν αποδεχόμαστε ως δικό μας και δε θα θέλαμε να το έχουμε το τοποθετούμε αυτόματα εκτός του Εαυτού.

Αν ο Εαυτός είναι το σύνολο του ωροσκοπίου, το Εγώ εκφράζεται μέσω του πέμπτου οίκου του ωροσκοπίου του ανθρώπου. Ο Ήλιος, κυβερνήτης του πέμπτου οίκου φωτίζει τον εαυτό και οδηγεί στην κατανόηση και τη συνειδητοποίηση του. Έτσι η ερώτηση που κάνουμε ο ένας στον άλλο «Τι ζώδιο είσαι;» στην πραγματικότητα σημαίνει «Πώς εκφράζεται το Εγώ σου, η δημιουργικότητα σου;» Το Εγώ σχετίζεται με τα άλλα τμήματα της συνειδητοποίησης του εαυτού, στον 1ο και τον 9ο οίκο. Ο 1ος οίκος (ωροσκόπος) δίνει κάποια συγκεκριμένα δεδομένα εμφάνισης και σωματικής λειτουργίας πάνω στα οποία αναγκαστικά θα στηριχτεί το Εγώ για να κάνει ότι είναι να κάνει. Ο 9ος οίκος είναι ο οίκος της συνειδητοποίησης μέσω της σύγκρισης με τους άλλους. της σύγκρισης του εαυτού μας με αυτό που θα μπορούσε να είναι ο ιδανικός εαυτός μας και τον οποίο βλέπουμε στον κοινωνικό μας περίγυρο. Ο ιδανικός εαυτός μας καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό κι από το περιβάλλον που ζούμε, τις ιδέες, τη θρησκεία και τα πιστεύω. Η συνειδητοποίηση του εαυτού μας λοιπόν περνάει μέσα από τρεις οίκους, τον πρώτο, τον πέμπτο και τον ένατο οίκο.

Αν οι οίκοι της φωτιάς περιγράφουν τη διαδικασία συνειδητοποίησης, οι οίκοι της γης ασχολούνται με αυτό που ονομάζουμε προσωπική συνείδηση. Όταν ο Εαυτός, όπως εκφράζεται στους οίκους της φωτιάς αποκτά την παρόρμηση να γίνει κάτι, όταν φεύγει από το Είμαι και πάει στο Γίνομαι, πώς λειτουργεί, μέσα από ποια διαδικασία; Οι οίκοι της γης περιγράφουν πώς βάζουμε στόχους (2ος), πώς τους εντάσσουμε σε αυτό που είναι η συλλογική επιθυμία (κοινή γνώμη, επιθυμίες της ομάδας που ανήκουμε, κλπ) και πώς αντιμετωπίζουμε τα επιτεύγματα μας (10ος) ή τις αποτυχίες μας, πώς κρίνουμε τον εαυτό μας, πώς συγκρίνουμε τον εαυτό μας με αυτό που θα έπρεπε να είναι. Υπό αυτή την έννοια, ο 2ος οίκος είναι ο οίκος που γεννιούνται οι προσωπικές μας επιθυμίες (θα ήθελα να γίνω αυτό, θα ήθελα να κάνω το άλλο, θα ήθελα να μάθω εκείνο), ο 6ος οίκος είναι ο οίκος της αναμέτρησης με το περιβάλλον, ο οίκος όπου θα πρέπει να «στριμώξουμε» την επιθυμία μας στους κανόνες των άλλων, ο οίκος που θα φανούν κι αντιδράσεις μας από το στρίμωγμα αυτό, αντιδράσεις ψυχολογικού τύπου (άγχος) ή σωματικού τύπου (υπερκόπωση) και ο 10ος οίκος, που αντιστοιχεί στο Μεσουράνημα είναι αυτό που ονομάζουμε απλά η φωνή της συνείδησης, όπου η συνείδηση αυτή τη φορά δεν έχει την έννοια της συνειδητοποίησης του τι κάνουμε, αλλά της κρίσης, της αξιολόγησης των πράξεων μας, της βαθμολόγησης μας σε σύγκριση με αυτό που θα θέλαμε να είναι ο ιδανικός εαυτός μας.

Αν οι γήινοι οίκοι συνδέονται με αυτό που ονομάζουμε προσωπική συνείδηση, οι οίκοι του νερού συνδέονται με αυτό που ονομάζουμε ασυνείδητο. Ο τέταρτος οίκος είναι ο χώρος του προσωπικού ασυνείδητου, η επιφάνεια του νερού, όπου καταλήγουν τα εσωτερικά ρεύματα κι εκδηλώνονται προς τα έξω. Ο όγδοος οίκος, είναι ο οίκος των συμπλεγμάτων, εκείνων των συγκεντρώσεων ψυχικής ενέργειας που έχουμε βαθιά στο υποσυνείδητο μας, όπως οι εικόνες του Άνιμους ή της Άνιμα, εικόνες που σπάνια φτάνουν στην επιφάνεια του ασυνείδητου, διαμορφώνουν όμως ακόμα κι αν δεν το καταλαβαίνουμε την καθημερινή συμπεριφορά μας. Ο δε δωδέκατος οίκος είναι ο οίκος του ομαδικού ασυνείδητου, ο οίκος των αρχετύπων, ο οίκος όπου μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε τα μονοπάτια ροής της ψυχικής ενέργειας όλης της ανθρωπότητας από καταβολής κόσμου και με μερικά από τα οποία μπορεί να ταυτιστούμε, υιοθετώντας ρόλους, συμπεριφορές και συνήθειες που δε μας ανήκουν, αλλά είναι μέρος κάποιου αρχέτυπου ρόλου που διαλέξαμε να υποδυθούμε.

Στο σημείο αυτό και πριν προχωρήσουμε στην εξέταση των οίκων του αέρα αξίζει να δούμε πώς τοποθετούνται στο χάρτη οι οίκοι της γης και του νερού, οι οίκοι της συνείδησης και του ασυνείδητου και πώς έρχονται μεταξύ τους σε αντιδιαστολή, εκφράζοντας σε όλο της το φάσμα την εσωτερική σύγκρουση του ανθρώπου.

Από τη μία ο οι προσωπικές επιδιώξεις στο 2ο οίκο, αυτά τα πράγματα που θέλουμε να μάθουμε και να αποκτήσουμε κι από την άλλη στον 8ο, αυτά που θέλουμε κατά βάθος να αποκτήσουμε αλλά δε θα το μάθουμε ποτέ. Στον 6ο οίκο, οι κανόνες, το κοινωνικό γίγνεσθαι, η συμπεριφορά κι ο συμβιβασμός με τους άλλους και στο 12ο οι άλλοι ως αρχέτυπα, ως ρόλοι, τους οποίους κρύβει ο καθένας από πίσω από την επιφανειακή συμπεριφορά του.

Και τέλος η πιο σημαντική αντίθεση στον ψυχισμό μας. Η αντίθεση ανάμεσα στον ιδανικό εαυτό μας (10ος οίκος) και στα συναισθήματα μας (4ος οίκος), ανάμεσα στο «έτσι πρέπει να είμαι» και στο «έτσι μ' αρέσει να είμαι», η αντίθεση ανάμεσα στο πρέπει και το θέλω, το μεσουράνημα και το ναδίρ.

Στο 10ο οίκο κυνηγάμε την καθιέρωση μας, την καριέρα μας, τους στόχους μας, το ιδανικό εγώ μας. Και στον 4ο οίκο έρχεται η αντίδραση του εαυτού μας, το «αμάν πια» της κούρασης από τη δουλειά, η επιθυμία για χαλάρωση και η επιθυμία για αγάπη και θαλπωρή, της αποδοχής μας ως έχουμε, της αντίδρασης στην καταπίεση του πρέπει με το κλάμα, τον θυμό, και άλλες συναισθηματικές αντιδράσεις.

Είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς αντιστοιχούν τα συμπλέγματα των οίκων του νερού και της γης στα μέρη του Εαυτού που ο Καρλ Γιουνγκ ονομάζει στο έργο του, Σκιά, Περσόνα, Άνιμους και Άνιμα. Υπάρχουν στο ωροσκόπιο οίκοι που μπορούν να δώσουν πληροφορίες για τα μέρη αυτά του Εαυτού και το πώς δρουν στη ζωή ενός συγκεκριμένου ατόμου; Σύμφωνα με τους μαθητές του Γιουνγκ που επέκτειναν και εμβάθυναν στο έργο του, η Περσόνα είναι ένα σύμπλεγμα επιρροών που εδράζονται κατά βάση στον 4ο και το 10ο οίκο, κατ' επέκταση όμως σε όλους τους γήινους και υδάτινους οίκους. Η Περσόνα με απλά λόγια είναι ένας ρόλος, ένα αρχέτυπο που ανασύρουμε από το χώρο του προσωπικού (ατομικές εμπειρίες που έχουμε απωθήσει πολύ βαθιά) ή ομαδικού ασυνείδητου (8ος και 12ος οίκος) και τον υιοθετούμε σαν την εικόνα που προβάλλουμε προς τα έξω (10ος οίκος) αλλά ακόμα και στις συναισθηματικές μας αντιδράσεις (4ος).

Είναι η «μοιραία», η «κυρία», ο «σοφιστικέ», το «παλικάρι», ο «ήρωας» κι άλλοι τέτοιοι αρχέτυποι ρόλοι, που δεν είμαστε εμείς, τους υιοθετούμε όμως από αίσθημα μειονεξίας και ανεπάρκειας και φτάνει να επηρεάζει όχι μόνο την εξωτερική μας συμπεριφορά και αυτοκριτική αλλά και ακόμα και το τι νιώθουμε. Καταλαμβάνει τελείως το χώρο του Εαυτού, ωθώντας τον πραγματικό εαυτό μας στη γωνία με τρόπο που να ζούμε πλέον τελείως τη ζωή κάποιου άλλου.

Η Περσόνα ξεκινά στην πραγματικότητα την πορεία της στις επιθυμίες του 2ου οίκου. Στο «θα ήθελα να…» που αναδεικνύεται εκεί, που δείχνει ότι δεν αισθανόμαστε καλά με τον εαυτό μας κι έτσι πρέπει να φύγουμε από το Είμαι των οίκων της φωτιάς για να πάμε στο Γίνομαι των οίκων της Γης. Σαν αντιστάθμισμα στην επίδραση της Περσόνα ο 8ος οίκος, ξυπνά την εικόνα του Σωτήρα της Ψυχής μας, τον Άνιμους ή την Άνιμα, τη Νεράιδα που περιμένει ο άντρας ή τον Ήρωα που περιμένει η γυναίκα για να τη σώσει.

Ο Άνιμους και η Άνιμα, είναι η συμπληρωματική μας πλευρά στο χώρο του αντίθετου φύλου, αυτό που αναζητούμε πραγματικά και που θα συμπληρώσει τον πραγματικό εαυτό μας κι όχι αυτό που έχουμε υιοθετήσει ως Περσόνα. Και καθώς σαν Εαυτός έχουμε καταληφθεί πλήρως από την Περσόνα, δεν μπορούμε (και δε θέλουμε) να αποτινάξουμε απευθείας την κυριαρχία της. Επομένως η σωτηρία μας μπορεί να έρθει μόνο από το Άλλο, το συμπληρωματικό Άλλο, το Ερωτικό Άλλο, που λειτουργεί εκτός κανόνων, εκτός των πρέπει, μεταμορφώνοντας, ανατρέποντας και μετασχηματίζοντας μας. Είναι η μόνη μας ελπίδα και την ακολουθούμε όταν τη βρούμε με τη λογική του «τράβα με κι ας κλαίω», ξέρω ότι δεν αντιστοιχείς στη δημόσια εικόνα μου και τα θέλω μου, δεν μπορώ να σε αποδεχτώ όπως είσαι, αν είσαι όμως αρκετά δυνατός / δυνατή και συνταράξεις τη ζωή μου, θα σε ευχαριστώ για πάντα γιατί ξέρω κάπου στο βάθος ότι για σένα είμαι εγώ και για μένα είσαι εσύ.

Ο Άνιμους και η Άνιμα είναι η πλευρά που κανένας μας δε δείχνει προς τα έξω αλλά παραμένει για πάντα κρυφή. Ο άντρας που είναι στιβαρός στη δουλειά αλλά στον έρωτα επιθυμεί μία κυριαρχική γυναίκα, η γυναίκα που είναι επιθετική σαν άντρας αλλά στο βάθος επιθυμεί μια αγκαλιά για να κουρνιάσει, η συμπεριφορά μας στο πρωί κι η συμπεριφοράς μας στην αγκαλιά της αγάπης της ζωής μας καταδεικνύουν την κορυφαία αντίθεση ανάμεσα στην Περσόνα που υιοθετούμε και τον πραγματικό εαυτό μας. Αντίθεση, που για να κρατήσει σε ισορροπία τον ψυχισμό μας δίνει ένταση σε όποιο μέρος το χρειάζεται περισσότερο. Όσο περισσότερους στόχους και αφοσίωση στην επιτυχία δείχνει κανείς, τόσο πιο έντονες επιθυμίες εμφανίζει στις στιγμές εκείνες που χαλαρώνει από τα πρέπει και τα μη. Η κοινωνική επιτυχία συμβαδίζει με την ερωτική ακρότητα κι η χαλαρότητα με την ερωτική ανοχή.

Εκτός από το Σωτήρα μας στον 8ο οίκο βρίσκουμε και το μεγάλο μας αντίπαλο, τη Σκιά μας. Αυτόν που είναι ότι δε θα θέλαμε εμείς ποτέ να γίνουμε τον «κακό», αλλά κι αυτόν που έχει όλα όσα δεν έχουμε εμείς, όλα όσα ζηλεύουμε και θα θέλαμε να είχαμε. Αυτή τη φορά η Σκιά είναι εκπρόσωπος του ίδιου φύλου με μας και όπως ο Άνιμους και η Άνιμα δρα κι αυτή αντισταθμιστικά στην Περσόνα μας. Αναδεικνύεται στην ευαίσθητη κοπελίτσα που τη θαυμάζει μία επιτυχημένη business woman που δε θα γίνει ποτέ σαν κι αυτή, στον macho άντρα που τον θαυμάζει ένα συνηθισμένος κακομοίρης που δε θα γίνει ποτέ σαν κι αυτόν και που γι' αυτό θα τον μισήσει κιόλας και θα τον καταστρέψει αν ποτέ βρει την ευκαιρία να είναι σε θέση ισχύος.

Αν οι υδάτινοι οίκοι μας δείχνουν τη δομή του ασυνείδητου, οι οίκοι του αέρα μας δείχνουν πώς εξωτερικεύει το άτομο τελικά όλες αυτές τις επιδράσεις στις σχέσεις του με τους άλλους. Ο Εαυτός, ξεκινώντας από τους οίκους της φωτιάς, συναισθανόμενος ανεπαρκής στο Είμαι και ξεκινώντας το Γίγνεσθαι και εμπλεκόμενος στις αιώνιες αντιθέσεις μεταξύ συνειδητού και ασυνείδητου κάποια στιγμή ολοκληρώνει τον κύκλο του απευθυνόμενος στο Εσύ. Το Εσύ που το εξερευνά και το πρωτογνωρίζει στον 3ο οίκο.

Εκεί προβάλλει τα περιεχόμενα του ψυχισμού του στις τυχαίες και σύντομες συναντήσεις της καθημερινότητας. Συναντήσεις από τις οποίες θα αλιεύσει το πρόσωπο που θα γίνει μόνιμος συνοδοιπόρος, συνεργάτης, σύντροφος στον 7ο οίκο και θα υποστεί τις προβολές που αυτός ο οίκος περιγράφει ότι κάνουμε προς αυτόν. Κι αν ο 3ος και ο 7ος οίκος δείχνουν τι προβάλλουμε στους άλλους και τους μόνιμους συντρόφους μας στη ζωή και τη δουλειά, ο 11ος οίκος δείχνει τι προβολές κάνουμε στις ομάδες που ανήκουμε και τι περιμένουμε από αυτές.


Συνοψίζοντας την αντιστοιχία των οίκων με τον ψυχισμό του ατόμου θα λέγαμε τα εξής:

Οίκοι 1-7: Η ύπαρξη μας, η εμφάνιση μας, το σώμα μας, με τι ξεκινάμε, οι άλλοι και η ύπαρξη τους, η εμφάνιση τους, η σχέση μας

Οίκοι 2-8: Τα θέλω μας και τα θέλω του υποσυνείδητου εαυτού μας.

Οίκοι 3-9: Τι προβάλλουμε στους άλλους καθημερινά. Τι προβάλλει η κοινωνία προς εμάς ως ιδανικό.

Οίκοι 4-10: Το αποκορύφωμα των προσπαθειών μας, η εσωτερική μας αυτοκριτική, οι στιγμές χαλάρωσης και αγάπης, το συναίσθημα

Οίκοι 5-11: Το Εγώ όπως εκφράζεται δημιουργικά, ικανότητες πηγαίες, ταλέντα που γεννηθήκαμε με αυτά, η δημιουργικότητα κι η αυτοέκφραση των άλλων, τα ταλέντα τους.

Οίκοι 6-12: Η συλλογική συνείδηση, τα πρέπει της κοινωνίας, οι κανόνες συμπεριφοράς, οι συμβατικές υποχρεώσεις, οι κοινωνικοί ρόλοι όπως υπάρχουν ως υποσυνείδητα πρότυπα και την επηρεάζουν


Βιβλιογραφία

1. Kaaren Zondag - Ψυχολογία και Αστρολογία - Ίάμβλιχος 1992
   
2. Journey Into Unus Mundus - http://www.thezodiac.com/mundusmenu.htm
   
3. Synchronicity -http://skepdic.com/jung.html - http://astrology.about.com/od/archet.../aa111800a.htm
   
4. Jung and Astrology - http://www.chartplanet.com/html/carl_jung.html
   
5. Myths-Dreams-Symbols - http://www.mythsdreamssymbols.com/carljung.html
   
6. Archetypal Astrology - http://www.archetypalastrology.com
   

Σημείωση: Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό Ζωή και Ζώδια. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την έγγραφη άδεια του εντύπου ή του συγγραφέα.