Εσωτερική Αστρολογία και Θεοσοφία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Εσωτερική Αστρολογία είναι ένας όρος που ανέφερε για πρώτη φορά στις αρχές του 20^ου αιώνα ο Άγγλος αστρολόγος Άλαν Λήο. Με την όρο Εσωτερική Αστρολογία ονομάζει το είδος εκείνο της αστρολογίας, που "ασχολείται με την αφηρημένη αιτία, τη φιλοσοφία, την πιο λεπτοφυή σκοπιά, ενώ η Εξωτερική ασχολείται με το αποτέλεσμα, την πρακτική, συγκεκριμένη εξωτερική έκφραση, προτιμώντας το πιο απτό και φανερό από το υποθετικό και θεωρητικό (Άλαν Λήο, Εσωτερική Αστρολογία). Όλα αυτά ειπώθηκαν σε μία εποχή που δεν έχει εμφανιστεί ακόμα η ψυχολογία, ούτε η ψυχανάλυση και ο όρος Εσωτερική δείχνει να απευθύνεται σε όλα εκείνα τα ζητήματα που ως τότε ο κόσμος θεωρούσε τμήμα της ψυχής, δηλαδή, τη γέννηση και το θάνατο, την θνητότητα και την αιώνια ζωή, το γιατί συμπεριφερόμαστε όπως συμπεριφερόμαστε, το γιατί, ενώ πολλές φορές νιώθουμε μέσα μας εσωτερικές αντιθέσεις, το πώς συμβιβάζουμε τις προσωπικές μας επιθυμίες με τα ζητήματα των πολλών.

Πολλά από αυτά τα ζητήματα στο μέλλον θα εντάσσονταν σε αυτό που σήμερα έχουμε μάθει να ονομάζουμε Ψυχολογική Αστρολογία, όμως την εποχή που μιλάμε ο όρος αυτός δεν υφίσταται κι όταν αναφερόμαστε στην Ψυχολογία, δε μιλάμε για μία επιστήμη, αλλά ένα σύνολο από διδασκαλίες, που περιλάμβαναν θρησκευτικές δοξασίες, εμπειρικές παρατηρήσεις και απόψεις κληρονομημένες από την αρχαία και τη μεσαιωνική φιλοσοφία και αλχημεία. Όλο αυτό το συγκρητικό σύστημα κατέληξε να ονομαστεί τελικά Εσωτερισμός και η συνάντηση του με την Αστρολογία, Εσωτερική Αστρολογία.

Σήμερα η διάκριση μεταξύ της Ψυχολογίας ως Επιστήμης και του Εσωτερισμού ως περισσότερο φιλοσοφικού και συνάμα θρησκευτικού αλλά και βιωματικού τρόπου αντίληψης των πραγμάτων είναι αρκετά πιο διακριτή. Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι εκπαιδευμένος πλέον να ρωτάει, ποιος είναι αυτός που ισχυρίζεται το κάθε τι και να αξιολογεί, αν είναι «σοβαρός επιστήμονας» ή κάποιος που ισχυρίζεται ότι είναι φιλόσοφος και διατυπώνει ό,τι απόψεις θέλει χωρίς να ελέγχεται από κανέναν.

Στο πλαίσιο αυτό ο Εσωτερισμός πλέον δεν μπορεί να προβάλλει ως η σύγχρονη Ψυχολογία, όπως γινόταν στις αρχές του 20^ου αιώνα. Προβάλλει περισσότερο ως ένα σύστημα πίστης, το οποίο το πιστεύει, όποιος θέλει, εάν θέλει και εφόσον το θέλει. Και ως τέτοιος μόνο μπορεί να διδαχθεί. Ως φιλοσοφικό σύστημα, το οποίο κάθε σπουδαστής καλείται να αξιολογήσει και – εφόσον το θέλει – να αρχίσει να ζει τη ζωή του στην πράξη σύμφωνα με τις διδαχές του.

Ο Εσωτερισμός διαφέρει λοιπόν από την Επιστήμη γιατί δεν ακολουθεί πιστά την Επιστημονική Μέθοδο. Αν και έχει μία βιωματική πλευρά, που επιτρέπει στο μαθητή να επιβεβαιώσει στην πράξη κάποια από τα θεωρητικά του λεγόμενα, δεν περιέχει μετρήσεις και δίνει βαρύτητα στο υποκειμενικό βίωμα παρά στην αντικειμενική καταγραφή. Είναι περισσότερο ένα σύστημα αυτογνωσίας, παρά μία επιστήμη.

Από την άλλη ο Εσωτερισμός διαφέρει κι από τη θρησκεία. Διαφέρει στο γεγονός ότι ισχυρίζεται ότι αυτά που λέει θεωρητικά είναι πράγματα που μπορούν εν δυνάμει να αποδειχθούν στην πράξη από την Επιστήμη, ίσως όχι τώρα, αλλά στο μέλλον και επομένως καταρρίπτει το φιλοσοφικό διαχωρισμό ύλης και πνεύματος που – στη Δύση τουλάχιστον – επικράτησε για αρκετούς αιώνες, με την ύλη να είναι αντικείμενο της Επιστήμης και το πνεύμα της Θρησκείας. Για τον Εσωτερισμό Πνεύμα και Ύλη είναι το ίδιο πράγμα, απλά διαφέρουν μεταξύ τους στη λεπτότητα της υφής της ενέργειας.

Ο Εσωτερισμός ως κίνημα όπως γεννήθηκε κατά βάση από τη Θεοσοφική Εταιρία έχει τρία βασικά πιστεύω, τα οποίου είναι υποχρεωμένοι να αποδέχονται όσοι αποφασίσουν να τον ακολουθούν.

Την έλλειψη διακρίσεων βάσεις θρησκείας ή άλλων συστημάτων πίστης ή ιδεολογίας
Τη συνένωση όλων των γνωσιακών συστημάτων του ανθρώπου και πιο συγκεκριμένα της Θρησκείας και της Επιστήμης
Την ανακάλυψη δυνατοτήτων στον άνθρωπο, οι οποίες μέχρι τώρα ήταν κρυφές ή δεν είχαν αναπτυχθεί

Αυτές οι τρεις βασικές αρχές είναι κριτήριο ένταξης μίας κίνησης ή μίας «σχολής» σε αυτό που ονομάζουμε Εσωτερισμό.Εφόσον δεν πληρείται κάποια από αυτές δεν μπορούμε να θεωρήσουμε το «σύστημα» εσωτερικό.

Για παράδειγμα, αν παραλείψουμε την 3^η αρχή, τότε διαγράφεται η πρακτική και η βιωματική πλευρά του Εσωτερισμού και αυτός μετατρέπεται απλά σε ένα σύστημα πίστης, σε μία ιδεολογία.

Αν διαγράψουμε τη δεύτερη, τότε ο Εσωτερισμός θα πρέπει να κλίνει περισσότερο προς τη Θρησκεία ή περισσότερο προς την Επιστήμη. Στην πρώτη περίπτωση χάνει ένα βασικό χαρακτηριστικό του, που είναι το να ψάχνει πάντα να βρει επιστημονικές εξηγήσεις σε λεγόμενα «πνευματικά» φαινόμενα και να προσπαθεί πάντα να εισάγει επιστημονικούς όρους σε αυτό που μέχρι τώρα ήταν αντικείμενο μόνο της Πίστης. Στη δεύτερη περίπτωση χάνει τη δυνατότητα να αποδέχεται ότι και η Επιστήμη έχει κάποια όρια και το ότι δεν μπορεί να αποδειχθεί κάτι άμεσα, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει ή δε βιώνεται.

Τέλος, αν διαγράψουμε την πρώτη αρχή ο Εσωτερισμός χάνει τη βασική του επιδίωξη που είναι η εύρεση της συνολικής αλήθειας που υπάρχει μέσα σε όλα τα συστήματα πίστης, τα οποία, εάν εξεταστούν συστηματικά, αποκαλύπτεται ότι έχουν μία κοινή βάση σε αυτά που λένε. Η απώλεια αυτής της αρχής οδηγεί στη λεγόμενη «αίρεση», λέξη που, άσχετα από το νόημα που της δίνουμε εμείς σήμερα, ετυμολογικά σημαίνει εκείνον που επιλέγει ένα μέρος της αλήθειας και το ανάγει στη συνολική.


ΘΕΟΣΟΦΙΑ: ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Η Θεοσοφία ως κίνηση ξεκίνησε από την Έλενα Πέτροβνα Μπλαβάτσκυ, μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα που έδρασε στα τέλη του 19^ου και τις αρχές του 2^ου αιώνα στο χώρο του Πνευματισμού και του Εσωτερισμού.

Για την Μπλαβάτσκυ βρίσκουμε σε βιβλιογραφικές αναφορές (Wikipedia, ιστοσελίδα της Θεοσοφικής Εταιρίας στην Ελλάδα, esoterika.gr, κλπ) ότι καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια. Παντρεύτηκε νωρίς ένα πλούσιο ρώσο, αναπληρωτή κυβερνήτη της Αρμενίας (Εριβάν). Παρόλο που ο γάμος ήταν συντομότατος και η ίδια γρήγορα έφυγε από το σπίτι, της άφησε μία σημαντική οικονομική εξασφάλιση που της επέτρεψε να ζει ελεύθερα τη ζωή της. Όπως ίσως όλες οι νεαρές κοπέλες της πρώιμης βικτωριανής εποχής, αναζητούσε να απελευθερωθεί από τα δεσμά της συμβατικής ηθικής και πολλά σκάνδαλα είχαν ακουστεί στο όνομα της. Ταξίδευε για δέκα χρόνια από τα 17 της χρόνια σε όλο τον κόσμο και κατά δήλωση της είχε μυηθεί και στα μυστήρια του Θιβέτ.

Επιστρέφει στη Ρωσία όπου συνάπτει δεσμό με ένα τραγουδιστή όπερας. Παραμένουν μαζί για αρκετά χρόνια ως το θάνατο του το 1870. Από τη στιγμή του θανάτου του και μετά αρχίζει και η δράση της Έλενας η οποία αρχίζει να ταξιδεύει στον κόσμο στα σημεία που υπήρχε εκείνη την εποχή πνευματική δράση και να ιδρύει ενώσεις με πνευματικό προσανατολισμό.

Στην αρχή της δράσης της η Έλενα ξεκίνησε να δρα ως μέντιουμ και να κάνει πνευματιστικές συγκεντρώσεις. Αυτό δεν ήταν κάτι περίεργο για εκείνη την εποχή, καθώς ο Πνευματισμός (η επίκληση πνευμάτων) ήταν η κύρια μορφή «εναλλακτικής» γνώσης, όπως θα το λέγαμε σήμερα. Παράλληλα εντρυφεί και στην Καμπάλλα και το Γνωστικισμό, ρεύματα, που είχαν αναβιώσει από την εύρεση και μετάφραση αρχαίων αιγυπτιακών μυστηριακών κειμένων από διανοούμενους της Γαλλίας της εποχής του Ναπολέοντα.

Η αναβίωση του Γνωστικισμού και της Τελετουργικής Μαγείας (Μαγεία που βασίζεται στη χρήση τυπικών και συμβόλων κι όχι στη χρήση μαγικών φίλτρων, όπως βλέπουμε στις ταινίες) ήταν εμφανής στη γαλλική κουλτούρα όπου άρχισαν να ξεπηδάνε εγχειρίδια μελέτης της μαγείας, της Καμπάλλα και άλλων γνωστικιστικών γνώσεων, αρχαίας αιγυπτιακής κυρίως προέλευσης.

Αυτό φαίνεται να ήταν το αρχικό πλαίσιο στο οποίο κινήθηκε η Μπλαβάτσκυ και τα πρώτα έργα της όπως η Αποκαλυμμένη Ίσιδα, είχαν κυρίως τέτοιο καμπαλλιστικό προσανατολισμό.

Η δράση της ως μέντιουμ τη φέρνει στην Αμερική όπου γίνεται γνωστή και γνωρίζει ένα δικηγόρο και δημοσιογράφο, τον Χένρυ Όλκοτ που κάλυπτε τα λεγόμενα πνευματιστικά φαινόμενα δημοσιογραφικά. Με τη βοήθεια του ιδρύει τη Θεοσοφική Εταιρία, που έχει σαν στόχους:

• Να σχηματιστεί ένας πυρήνας της Παγκόσμιας Αδελφότητας της Ανθρωπότητας χωρίς διάκριση φυλής, δόγματος, φύλου, κοινωνικής τάξης, ή χρώματος.
  
• Να ενθαρρυνθεί η συγκριτική μελέτη της θρησκείας, της φιλοσοφίας και της επιστήμης.
  
• Να διερευνηθούν οι ανεξήγητοι νόμοι της φύσης και οι λανθάνουσες στην ανθρωπότητα δυνάμεις.
  

Το 1879 ωστόσο μετακομίζει στην Ινδία. Εκεί η Θεοσοφική Εταιρία μεταφέρει την έδρα της και η Μπλαβάτσκυ έρχεται σε ουσιαστική επαφή με τα έργα της Ινδικής και της Βουδιστικής Φιλοσοφίας. Από την επαφή αυτή προκύπτει μία μεγάλη αλλαγή. Απορρίπτει σταδιακά τον απλό πνευματισμό ως τσαρλατανισμό. Οι διδασκαλίες της λαμβάνουν πλέον ένα περισσότερο θρησκευτικό περιεχόμενο.

Ισχυρίζεται ότι στον κόσμο υπάρχουν μεγάλες ανθρώπινες ψυχές (πνευματικοί δάσκαλοι) που μένουν στη Γη για να βοηθούν όλους εμάς στην πρόοδο μας. Δε ζουν με τη συνηθισμένη έννοια του όρου ως ύλη, αλλά μπορούν να υλοποιούνται όταν χρειάζεται ή να εκφράζονται μέσα από άλλους μαθητές, εφόσον και αυτοί δέχονται την «κατοχή» τους από τους δασκάλους.

Όλοι αυτοί οι δάσκαλοι συγκροτούν τη λεγόμενη Ιεραρχία (μεταξύ αυτών ο Πυθαγόρας, ο Βούδδας και ο Χριστός) και Σκοπός τους είναι η υπηρεσία του Κοσμικού Σχεδίου. Το Κοσμικό Σχέδιο υποδηλώνει ότι ο κόσμος λειτουργεί όπως λειτουργεί, υπηρετώντας ένα ανώτερο θεϊκό σχέδιο, που περιέχει μία σειρά από αλυσίδες δημιουργίας και καταστροφής, αλυσίδες που επαναλαμβάνονται σε όλο και μικρότερη κλίμακα, από την ανθρωπότητα που εξελίσσεται μέσα από τις λεγόμενες Ρίζες Φυλές μέχρι τον ίδιο τον άνθρωπο που εξελίσσεται μέσα από τη Μετενσάρκωση.

Η διδασκαλία της γίνεται πλέον μία σύνθεση θρησκειών, γνωστικών ρευμάτων και αρχαίας φιλοσοφίας. Στην Ινδία μεταμορφώνεται από μίας απλή πνευματίστρια σε μία δημιουργό μίας νέας «θρησκείας». Μίας νέας «θρησκείας» που περιέχει όλα τα συστατικά κάθε τέτοιου συστήματος πίστης. Μία Κοσμογονία, μία ιεραρχία δασκάλων – θεών ή αγγέλων, ένα σύστημα ηθικής, ένα σύστημα επιβράβευσης και τιμωρίας.

Δεν ξέρουμε πώς θα εξελισσόταν η Θεοσοφία, αν η Μπλαβάτσκυ παρέμενε στην Ινδία. Το σίγουρο είναι ότι αναγκάστηκε να φύγει όταν ξέσπασε σκάνδαλο ότι οι υποτιθέμενες εμφανίσεις δασκάλων ήταν αποτέλεσμα απάτης. Ποτέ δε διελευκάνθηκε τελικά το ζήτημα. Το σίγουρο ήταν όμως ότι μετά από όλη αυτή την αναστάτωση, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα και μετά από διάφορους σταθμούς στην Αίγυπτο και τη Γερμανία κατέληξε στην Ευρώπη και στην Αγγλία.

Στη Γερμανία άρχισε να γράφει την επιτομή όλης της διδασκαλίας της, ένα έργο που ονομάστηκε Μυστική Δοξασία και περιέχει περίπου 1500 σελίδες. Είναι η «Βίβλος» του Θεοσοφικού κινήματος, που περιέχει όλη τη διδασκαλία της, την Κοσμογονία, την εξέλιξη του ανθρώπου, την ψυχολογία, κ.ά.

Με την έλευση της στην Αγγλία συγκεντρώνει πλέον γύρω της πολλά πρόσωπα της διανόησης της εποχής. Μεγάλοι συγγραφείς και καλλιτέχνες όπως Ο Τ. Σ. Έλιοτ, ο Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς, ο Τζέιμς Τζόις, ο Τζακ Λόντον, ο Ντ. Χ. Λώρενς, ο Πωλ Γκωγκέν ή ο Γκούσταβ Μάλερ επηρεάζονται από το έργο της, ενώ λέγεται ότι ο Τόμας Έντισον και ο Αλβέρτος Αϊνστάιν συγκαταλέγονται επίσης στους θαυμαστές της. Παράλληλα βέβαια δέχεται και κριτική από άλλους συναδέλφους του «χώρου» κυρίως ως προς τις αμφιλεγόμενες ψυχικές της δυνάμεις αλλά και το κατά πόσον πολλές από τις διδασκαλίες της ήταν προϊόν αντιγραφής.

Αν και δέχτηκε κριτική για την κριτική στο Χριστιανισμό, θεωρήθηκε ότι ενθάρρυνε τους Ναζί, καθώς μίλησε για Αρία Φυλή και το έργο της είναι αρκετά δυσνόητο, ώστε να χρειάζεται αρκετούς «μεταφραστές» που συχνά μπορεί και να διαφωνούν μεταξύ τους, η ουσία είναι ότι η Μπλαβάτσκυ επηρέασε μία ολόκληρη γενιά πνευματικών ανθρώπων, μεταλαμπαδεύοντας στην ουσία γνώση της ινδικής ανατολής στη Δύση. Οι έννοιες του Κάρμα, του Ντάρμα, της Μετενσάρκωσης δε θα είχαν ενσωματωθεί τόσο πολύ στη Δυτική Κουλτούρα χωρίς την παρουσία της.

Επιπλέον δημιούργησε ένα περιβάλλον μέσα από το οποίο ξεπήδησαν δεκάδες σχολές εσωτερισμού και αυτογνωσίας. Ενθάρρυνε το συγκρητισμό των γνώσεων και τη σύνθεση, που κατέληξε τελικά σε νέα θαυμαστά συστήματα γνώσης και αυτοανακάλυψης. Μία τέτοια σύνθεση είναι και η σύνθεση της Θεοσοφίας με την Αστρολογία, ένα σύστημα που ονομάστηκε Εσωτερική Αστρολογία.


ΘΕΟΣΟΦΙΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Από τις βασικές αρχές της Θεοσοφίας που έγινε προσπάθεια να επέλθουν σε μία σύνθεση με τις αρχές της Αστρολογίας ήταν τα εξής:

- Η επταπλή σύνθεση του ανθρώπου
- Η υπόσταση των πλανητών ως θεϊκών οντοτήτων
- Το κάρμα και το ντάρμα ως περιορισμός και κατεύθυνση της ζωής
- Η διάκριση του ανθρώπου σε προσωπικότητα και ουσία ή σε προσωπικότητα και ψυχή ή σε Εγώ και Ψυχή.
- Η θεωρία της μετενσάρκωσης

.