Φόρουμ
Πόρταλ
Αναζήτηση
Latest images
Εγγραφή
ΣύνδεσηΓιουνγκ και Άντλερ - Οι έτεροι στυλοβάτες της ψυχανάλυσης
2 απαντήσεις
Σελίδα 1 από 1
Γιουνγκ και Άντλερ - Οι έτεροι στυλοβάτες της ψυχανάλυσης
από vpapadolias Σαβ Νοε 07, 2009 6:16 am
Οι περισσότεροι από μας όταν ακούμε να μιλάνε για την Ψυχανάλυση φέρνουμε στο μυαλό μας τον Σίγκμουντ Φρόϋντ. Όλοι λίγο πολύ έχουν ακούσει γι' αυτόν και ακόμα κι όσοι δεν έχουν ασχοληθεί με την ψυχολογία ξέρουν μέσες άκρες τι είναι το υποσυνείδητο, το οιδιπόδειο σύμπλεγμα και άλλες έννοιες που εισήγαγε ο Φρόυντ στην Ψυχανάλυση. Οι περισσότεροι δεν ξέρουν όμως και τόσα πολλά για τους έτερους δύο αρχικούς στυλοβάτες της Ψυχανάλυσης, τον Καρλ Γιουνγκ και τον Άλφρεντ Άντλερ. Ειδικά για το δεύτερο δεν είναι και πολύ γνωστά πολλά πράγματα στην Ελλάδα, ενώ για τον πρώτο όσοι έχουν εμπλακεί σε θέματα της αστρολογίας γνωρίζουν ίσως περισσότερα.
Ο Καρλ Γιουνγκ ήταν Ελβετός στην καταγωγή και ξεκίνησε την ίδια εποχή περίπου με τον Φρόυντ να κάνει πειράματα στην Ψυχανάλυση. Μέσα από αλληλογραφία με τον Φρόυντ άρχισε να ανταλλάσσει απόψεις μαζί του και σταδιακά έγιναν συνεργάτες ιδρύοντας μαζί την ψυχαναλυτική εταιρεία της Βιέννης. Αν και ο Γιουνγκ έφτασε να διατελέσει μέχρι και πρόεδρος της εταιρίας, ο Γιουνγκ αποχώρησε το 1913 γιατί δεν μπορούσε να αποδεχτεί τη θεωρία του οιδιπόδειου συμπλέγματος του Φρόυντ. Το σύστημα που δημιούργησε στη συνέχεια ονομάστε Σχολή της Αναλυτικής Ψυχολογίας και είναι αλήθεια ότι επηρέασε σε σημαντικό βαθμό την ψυχανάλυση σε όλο τον Κόσμο. Κι αυτό γιατί η βασική μέθοδος ανάλυσης που ακολουθούν μέχρι και σήμερα οι περισσότεροι ψυχολόγοι είναι ο ελεύθερος συνειρμός, μέθοδος που ο ίδιος ο Γιουνγκ εισήγαγε στην ορολογία της ψυχοθεραπείας. Άλλωστε και ο όρος Αναλυτική Ψυχολογίας παραπέμπει ακριβώς στην ορολογία της Ψυχ - ανάλυσης.
Με βάση τη μέθοδο των ελεύθερων συνειρμών (που υϊοθέτησε και ο Φρόυντ στα πλαίσια της ανταλλαγής μεθόδων για όσο διάστημα πορεύονταν μαζί) ο ασθενής δε χρειαζόταν να πέσει σε ύπνωση ή να διηγηθεί κάποιο όνειρο, όπως ξεκίνησε με τις αναλύσεις ο Φρόυντ, παρά καθόταν χαλαρά σε μία καρέκλα ή ένα ψυχαναλυτικό κρεβάτι και με την ενθάρρυνση του ψυχαναλυτή εξέφραζε τις σκέψεις του, προσπαθώντας να μην επιβάλλει σε αυτές καμία λογοκρισία όσο "περίεργες" κι αν ακούγονταν. Με τη μέθοδο αυτή ο Γιουνγκ πίστευε ότι μπορούσαν να αποκαλυφθούν στοιχεία του υποσυνείδητου χωρίς να χρειάζεται να πέσει ο ασθενής σε ύπνωση.
Η μέθοδος αυτή επηρέασε γενικότερα την κοινωνία καθώς οδήγησε σε ανάλογες στάσεις στο χώρο της τέχνης όπου το κίνημα του Υπερρεαλισμού εκτός από τον συμβολισμό των ονείρων αποδέχτηκε και την αξία της "αυτόματης" γραφής ή της "αφηρημένης" τέχνης, καλλιτεχνικών έργων δηλαδή που παράγονται ακολουθώντας τους συνειρμούς μας, χωρίς να επέρχεται κάποια λογοκρισία σχετικά με το αν η σκέψη ή η παρόρμηση είναι λογική ή όχι.
Εκτός από τη μέθοδο του ελεύθερου συνειρμού όμως ο Γιουνγκ επεκτάθηκε και σε μία άλλη κατεύθυνση πέρα από τον Φρόυντ. Ισχυρίστηκε ότι εκτός από το ατομικό ασυνείδητο, υπάρχει κι ένα άλλο ασυνείδητο, το συλλογικό, που περιλαμβάνει τους μύθους και τους συμβολισμούς της φυλής που ανήκει το άτομο (τα λεγόμενα αρχέτυπα) και το οποίο επίσης επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τη συμπεριφορά του ατόμου. Για παράδειγμα το αρχέτυπο του ήρωα μπορεί να είναι διαφορετικό από κουλτούρα σε κουλτούρα, αλλά το περιεχόμενο που του δίνει κάθε κουλτούρα επηρεάζει και τη συμπεριφορά του ατόμου (για τον Έλληνα ήρωας μπορεί να είναι ο έξυπνος ή ο "μάγκας", ενώ για τον Νορβηγό ο ρωμαλέος ή αυτός που έχει αντοχή στις κακουχίες).
Οι ψυχικές ασθένειες κατά τον Γιουνγκ δεν προκύπτουν από τη σύγκρουση ατομικού συνειδητού και υποσυνείδητου μόνο, αλλά και από τη σύγκρουση ατόμου και συλλογικού ασυνείδητου. Το άτομο για να αισθάνεται ολοκληρωμένο πρέπει να έχει βρει το δρόμο του με βάση τι ζητάει η κοινωνία από αυτό (του το ζητάει με έναν τρόπο έμμεσο, υποβλητικό, με το να προβάλλει συγκεκριμένα πρότυπα). Να μπορεί να ανταποκρίνεται στους "ρόλους" - "πρότυπα" που περιμένουν από αυτό να υποδυθεί ή να μπορεί να βρει τέτοια πρότυπα, τα οποία να μπορεί να υϊοθετήσει, να ενσωματώσει ψυχολογικά σα να ήταν δικά του πρότυπα και να τα ενστερνιστεί.
Εάν ένα άτομο δεν μπορεί όμως να συμβιβαστεί με κανένα από τους ρόλους και τα πρότυπα του περιβάλλοντος του, καταλήγει μόνο του και "στεγνώνει" ψυχολογικά, οδηγώντας σε ψυχολογικές ασθένειες, όπως η νεύρωση, η ψύχωση, η κατάθλιψη, κ.ά.
Ο Γιουνγκ πίστευε όπως βλέπουμε στην κοινωνική ολοκλήρωση του ατόμου και γι' αυτό ήταν ίσως από τους πρώτους που μετέτρεψε την ψυχοδυναμική προσέγγιση σε ψυχοκοινωνική.
Ωστόσο το γεγονός ότι έδωσε μεγάλη σημασία στη φυλή, έκανε τους περισσότερους να τον απορρίψουν, καθώς με τη διδασκαλία του έδωσε τροφή σε φυλετικές θεωρίες της εποχής περί ανώτερων και κατώτερων φυλών στον πλανήτη. Επιπλέον η ενασχόληση του με τις θρησκείες και την αστρολογία, τον "έριξε" στα μάτια των συναδέλφων του. Ο ίδιος όμως είχε μελετήσει αυτά τα συστήματα, γιατί μέσα από αυτά πίστευε ότι θα κατέγραφε τα βασικά αρχέτυπα της ανθρωπότητας. Είναι εξαιτίας αυτών των αρχετύπων όπως ο ίδιος πίστευε που η συμπεριφορά των ανθρώπων μπορεί να είναι προβλέψιμη από τέτοια συστήματα.
Η Γιουνγκιανή Ψυχολογία υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής τη δεκαετία του '60 και του '70 στην Αμερική κυρίως λόγω της έξαρσης του New Age και της τάσης για αυτοανακάλυψη. Και παραμένει ακόμα και σήμερα ιδιαίτερα δημοφιλής σε όσους κινούνται σε αυτούς τους χώρους. Προοδευτικά όμως αντικαταστάθηκε στην Αμερική από άλλες πιο καινούριες θεωρίες που θα δούμε και στη συνέχεια, όπως οι θεωρίες επικοινωνίας, οι συναλλακτικές θεωρίες, κ.ά.
Ο Άλφρεντ Άντλερ ήταν ο έτερος από τους τρεις μεγάλους δάσκαλους της πρώιμης εποχή της Ψυχανάλυσης. Ήδη από το 1911 είχε διαφωνήσει με τον Φρόυντ για τη σημασία της σεξουαλικότητα και συστήνει τη δική του σχολή ψυχολογία, την Ατομική Ψυχολογία. Ο Άντλερ θεωρείται ότι έφερε μία πολύ σημαντική αλλαγή στην Ψυχοθεραπεία καθώς ξέφυγε από την προσκόλληση της Ψυχανάλυσης στο παρελθόν και την έρευνα του Υποσυνείδητου και ανέδειξε τη λεγόμενη ψυχολογία του Εγώ, την εύρεση δηλαδή μεθόδων για την ενίσχυση του συνειδητού ελέγχου του ανθρώπου πάνω στη ζωή του.
Ο Άντλερ πίστευε ότι τα πρωτογενή ένστικτα του ανθρώπου δεν είναι σεξουαλικά, ούτε κίνητρα ένταξης και ενσωμάτωσης στη Φυλή όπως έλεγε ο Γιουνγκ, αλλά είναι ένστικτα επίτευξης Ανωτερότητας. Ο άνθρωπος ανταγωνίζεται τους άλλους ανθρώπους στο κοινωνικό του περιβάλλον και προσπαθεί να επιτύχει Ανωτερότητα έναντι αυτών. Ωστόσο Ανωτερότητα δε σημαίνει και αδιαφορία για τους άλλους, το αντίθετο μάλιστα. Ο άνθρωπος μπορούσε να επιβεβαιώσει την Ανωτερότητα του μόνο όντας οργανικό μέρος μία ομάδας. Έτσι στον κάθε άνθρωπο υπήρχε έμφυτο το κοινωνικό ενδιαφέρον (με σημερινούς όρους θα μπορούσαμε να πούμε ότι κάθε άνθρωπος είναι πολιτικοποιημένος, με όρους του Αριστοτέλη ότι είναι πολιτικό ον).
Στα πλαίσια της θεωρίας του για το Κοινωνικό Ενδιαφέρον, ο Άντλερ έδωσε μεγάλη σημασία στη διαδικασία κοινωνικοποίησης και έστρεψε και το ενδιαφέρον του στις ανταγωνιστικές / συνεργατικές σχέσεις μεταξύ των αδελφών. Ενώ ο Φρόυντ εξέταζε μόνο τις σχέσεις με του γονείς, ο Άντλερ έδειξη ότι οι ανταγωνιστικές σχέσεις με τα αδέλφια είναι συχνά εκείνες η πηγή του συμπλέγματος που αποκτούμε (ανωτερότητας ή κατωτερότητας) και που αναπαράγουμε στη συνέχεια στη ζωή. Ίσως οι περισσότεροι από μας να μη γνωρίζουμε ότι με βάση μελέτες του τα πρώτα στη σειρά παιδιά στην οικογένεια συνήθως κάνουν μόνιμες σχέσεις με άτομα που στην οικογένεια τους ήταν δεύτερα παιδιά και το αντίστροφο.
Όπως και να' χει κατά τον Άντλερ η προσπάθεια του ανθρώπου για Διάκριση και το Κοινωνικό Ενδιαφέρον είναι τα κίνητρα που τον κάνουν να εξελίσσεται κι όχι η προσπάθεια για επίτευξη της ηδονής, που έλεγε ο Φρόυντ. Ενώ ο Φρόυντ έλεγε ότι τα σεξουαλικά απωθημένα διαμορφώνουν τη γενικότερη συμπεριφορά, ο Άντλερ έλεγε το αντίθετο, ότι η κοινωνική θέση του ανθρώπου και το πόσο αισθάνεται αναγνωρισμένος κοινωνικά επηρεάζουν τη σεξουαλική του στάση. Είναι φανερό ότι η άποψη του Άντλερ αποτέλεσε μία ριζική αλλαγή κατεύθυνσης στην Ψυχοθεραπεία, καθώς πλέον ο Κοινωνικός Παράγοντας ή η αλληλεπίδραση με το περιβάλλον αποκτούσαν κυρίαρχο χαρακτήρα στη διαδικασία της Ψυχοθεραπείας. Γι' αυτό και από τον Άντλερ και μετά σταματάμε να μιλάμε για σχολές ψυχοδυναμικής κατεύθυνσης και αναφερόμαστε σε σχολές ψυχοκοινωνικήςκατεύθυνσης.
Η σχολή του Άντλερ αποτέλεσε στην ουσία τη βάση για όλες τις ψυχοκοινωνικές συνιστώσες της ψυχολογίας, που άνθισαν στο εξής στον κόσμο και κυρίως στην Αμερική. Οι σχολές αυτές είναι και η σύγχρονη κληρονομιά της Ψυχαναλυτικής Σχολής, καθώς οι αρχικές απόψεις του Φρόυντ και η έμφαση του στη σεξουαλικότητα υποστηρίζεται πλέον από ελάχιστες συνιστώσες.
Ο Άντλερ πίστευε ότι οι βασικές αποφάσεις του ατόμου λαμβάνονται συνειδητά (πάρε την τύχη στα χέρια σου) κι όχι υποσυνείδητα. Ότι το άτομο γνωρίζει τι πρέπει να κάνει και πώς να ξεπεράσει τις εσωτερικές του συγκρούσεις όμως συχνά δεν έχει τις απαραίτητες ικανότητες για να το επιτύχει. Είτε δεν ξέρει το πώς, είτε το Εγώ του δεν είναι αρκετά ενισχυμένο. Για το λόγο αυτό ο Άντλερ ήταν ο πρώτος που μίλησε για την ανάγκη ενίσχυσης του Εγώ, την ανάγκη της ψυχολογικής υποστήριξης, καθώς και μεθόδους ενίσχυσης των ικανοτήτων του Εγώ. Η στάση του αυτή ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς στην ουσία απετέλεσε πρόδρομο για όλες τις σύγχρονες σχολές "προσωπικής ανάπτυξης", τα βιωματικά σεμινάρια επικοινωνίας ή ανάπτυξης άλλων ικανοτήτων. Όλες οι σχολές αυτές είχαν στην ουσία σα στόχο να δώσουν ενθάρρυνση αλλά και "εργαλεία" στο Εγώ (καλύτερη επικοινωνία, περισσότερη νοητική ή συναισθηματική νοημοσύνη, ευρύτερο τρόπο σκέψης, κλπ) για να παίρνει καλύτερες και ορθότερες αποφάσεις.
Είναι φανερή η συγγένεια της νοοτροπίας της σχολής αυτής με την εξωστρεφή και θεληματική / ανταγωνιστική φύση της Αμερικανικής Κοινωνίας και γι' αυτό δεν προξενεί εντύπωση που η σχολή του Άντλερ βρήκε πρόσφορο έδαφος ανάπτυξης στην Αμερική, στην οποία άλλωστε μετακόμισε κι ο ίδιος. Σίγουρα όμως η παρακαταθήκη του ήταν σημαντική για όλο τον κόσμο κι όχι μόνο για τη συγκεκριμένη χώρα και τις επιδράσεις της σε επίπεδο απόψεων και σχολών προσωπικής ανάπτυξης τις βιώνουμε όλοι.
Βιβλιογραφία
Ο Καρλ Γιουνγκ ήταν Ελβετός στην καταγωγή και ξεκίνησε την ίδια εποχή περίπου με τον Φρόυντ να κάνει πειράματα στην Ψυχανάλυση. Μέσα από αλληλογραφία με τον Φρόυντ άρχισε να ανταλλάσσει απόψεις μαζί του και σταδιακά έγιναν συνεργάτες ιδρύοντας μαζί την ψυχαναλυτική εταιρεία της Βιέννης. Αν και ο Γιουνγκ έφτασε να διατελέσει μέχρι και πρόεδρος της εταιρίας, ο Γιουνγκ αποχώρησε το 1913 γιατί δεν μπορούσε να αποδεχτεί τη θεωρία του οιδιπόδειου συμπλέγματος του Φρόυντ. Το σύστημα που δημιούργησε στη συνέχεια ονομάστε Σχολή της Αναλυτικής Ψυχολογίας και είναι αλήθεια ότι επηρέασε σε σημαντικό βαθμό την ψυχανάλυση σε όλο τον Κόσμο. Κι αυτό γιατί η βασική μέθοδος ανάλυσης που ακολουθούν μέχρι και σήμερα οι περισσότεροι ψυχολόγοι είναι ο ελεύθερος συνειρμός, μέθοδος που ο ίδιος ο Γιουνγκ εισήγαγε στην ορολογία της ψυχοθεραπείας. Άλλωστε και ο όρος Αναλυτική Ψυχολογίας παραπέμπει ακριβώς στην ορολογία της Ψυχ - ανάλυσης.
Με βάση τη μέθοδο των ελεύθερων συνειρμών (που υϊοθέτησε και ο Φρόυντ στα πλαίσια της ανταλλαγής μεθόδων για όσο διάστημα πορεύονταν μαζί) ο ασθενής δε χρειαζόταν να πέσει σε ύπνωση ή να διηγηθεί κάποιο όνειρο, όπως ξεκίνησε με τις αναλύσεις ο Φρόυντ, παρά καθόταν χαλαρά σε μία καρέκλα ή ένα ψυχαναλυτικό κρεβάτι και με την ενθάρρυνση του ψυχαναλυτή εξέφραζε τις σκέψεις του, προσπαθώντας να μην επιβάλλει σε αυτές καμία λογοκρισία όσο "περίεργες" κι αν ακούγονταν. Με τη μέθοδο αυτή ο Γιουνγκ πίστευε ότι μπορούσαν να αποκαλυφθούν στοιχεία του υποσυνείδητου χωρίς να χρειάζεται να πέσει ο ασθενής σε ύπνωση.
Η μέθοδος αυτή επηρέασε γενικότερα την κοινωνία καθώς οδήγησε σε ανάλογες στάσεις στο χώρο της τέχνης όπου το κίνημα του Υπερρεαλισμού εκτός από τον συμβολισμό των ονείρων αποδέχτηκε και την αξία της "αυτόματης" γραφής ή της "αφηρημένης" τέχνης, καλλιτεχνικών έργων δηλαδή που παράγονται ακολουθώντας τους συνειρμούς μας, χωρίς να επέρχεται κάποια λογοκρισία σχετικά με το αν η σκέψη ή η παρόρμηση είναι λογική ή όχι.
Εκτός από τη μέθοδο του ελεύθερου συνειρμού όμως ο Γιουνγκ επεκτάθηκε και σε μία άλλη κατεύθυνση πέρα από τον Φρόυντ. Ισχυρίστηκε ότι εκτός από το ατομικό ασυνείδητο, υπάρχει κι ένα άλλο ασυνείδητο, το συλλογικό, που περιλαμβάνει τους μύθους και τους συμβολισμούς της φυλής που ανήκει το άτομο (τα λεγόμενα αρχέτυπα) και το οποίο επίσης επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τη συμπεριφορά του ατόμου. Για παράδειγμα το αρχέτυπο του ήρωα μπορεί να είναι διαφορετικό από κουλτούρα σε κουλτούρα, αλλά το περιεχόμενο που του δίνει κάθε κουλτούρα επηρεάζει και τη συμπεριφορά του ατόμου (για τον Έλληνα ήρωας μπορεί να είναι ο έξυπνος ή ο "μάγκας", ενώ για τον Νορβηγό ο ρωμαλέος ή αυτός που έχει αντοχή στις κακουχίες).
Οι ψυχικές ασθένειες κατά τον Γιουνγκ δεν προκύπτουν από τη σύγκρουση ατομικού συνειδητού και υποσυνείδητου μόνο, αλλά και από τη σύγκρουση ατόμου και συλλογικού ασυνείδητου. Το άτομο για να αισθάνεται ολοκληρωμένο πρέπει να έχει βρει το δρόμο του με βάση τι ζητάει η κοινωνία από αυτό (του το ζητάει με έναν τρόπο έμμεσο, υποβλητικό, με το να προβάλλει συγκεκριμένα πρότυπα). Να μπορεί να ανταποκρίνεται στους "ρόλους" - "πρότυπα" που περιμένουν από αυτό να υποδυθεί ή να μπορεί να βρει τέτοια πρότυπα, τα οποία να μπορεί να υϊοθετήσει, να ενσωματώσει ψυχολογικά σα να ήταν δικά του πρότυπα και να τα ενστερνιστεί.
Εάν ένα άτομο δεν μπορεί όμως να συμβιβαστεί με κανένα από τους ρόλους και τα πρότυπα του περιβάλλοντος του, καταλήγει μόνο του και "στεγνώνει" ψυχολογικά, οδηγώντας σε ψυχολογικές ασθένειες, όπως η νεύρωση, η ψύχωση, η κατάθλιψη, κ.ά.
Ο Γιουνγκ πίστευε όπως βλέπουμε στην κοινωνική ολοκλήρωση του ατόμου και γι' αυτό ήταν ίσως από τους πρώτους που μετέτρεψε την ψυχοδυναμική προσέγγιση σε ψυχοκοινωνική.
Ωστόσο το γεγονός ότι έδωσε μεγάλη σημασία στη φυλή, έκανε τους περισσότερους να τον απορρίψουν, καθώς με τη διδασκαλία του έδωσε τροφή σε φυλετικές θεωρίες της εποχής περί ανώτερων και κατώτερων φυλών στον πλανήτη. Επιπλέον η ενασχόληση του με τις θρησκείες και την αστρολογία, τον "έριξε" στα μάτια των συναδέλφων του. Ο ίδιος όμως είχε μελετήσει αυτά τα συστήματα, γιατί μέσα από αυτά πίστευε ότι θα κατέγραφε τα βασικά αρχέτυπα της ανθρωπότητας. Είναι εξαιτίας αυτών των αρχετύπων όπως ο ίδιος πίστευε που η συμπεριφορά των ανθρώπων μπορεί να είναι προβλέψιμη από τέτοια συστήματα.
Η Γιουνγκιανή Ψυχολογία υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής τη δεκαετία του '60 και του '70 στην Αμερική κυρίως λόγω της έξαρσης του New Age και της τάσης για αυτοανακάλυψη. Και παραμένει ακόμα και σήμερα ιδιαίτερα δημοφιλής σε όσους κινούνται σε αυτούς τους χώρους. Προοδευτικά όμως αντικαταστάθηκε στην Αμερική από άλλες πιο καινούριες θεωρίες που θα δούμε και στη συνέχεια, όπως οι θεωρίες επικοινωνίας, οι συναλλακτικές θεωρίες, κ.ά.
Ο Άλφρεντ Άντλερ ήταν ο έτερος από τους τρεις μεγάλους δάσκαλους της πρώιμης εποχή της Ψυχανάλυσης. Ήδη από το 1911 είχε διαφωνήσει με τον Φρόυντ για τη σημασία της σεξουαλικότητα και συστήνει τη δική του σχολή ψυχολογία, την Ατομική Ψυχολογία. Ο Άντλερ θεωρείται ότι έφερε μία πολύ σημαντική αλλαγή στην Ψυχοθεραπεία καθώς ξέφυγε από την προσκόλληση της Ψυχανάλυσης στο παρελθόν και την έρευνα του Υποσυνείδητου και ανέδειξε τη λεγόμενη ψυχολογία του Εγώ, την εύρεση δηλαδή μεθόδων για την ενίσχυση του συνειδητού ελέγχου του ανθρώπου πάνω στη ζωή του.
Ο Άντλερ πίστευε ότι τα πρωτογενή ένστικτα του ανθρώπου δεν είναι σεξουαλικά, ούτε κίνητρα ένταξης και ενσωμάτωσης στη Φυλή όπως έλεγε ο Γιουνγκ, αλλά είναι ένστικτα επίτευξης Ανωτερότητας. Ο άνθρωπος ανταγωνίζεται τους άλλους ανθρώπους στο κοινωνικό του περιβάλλον και προσπαθεί να επιτύχει Ανωτερότητα έναντι αυτών. Ωστόσο Ανωτερότητα δε σημαίνει και αδιαφορία για τους άλλους, το αντίθετο μάλιστα. Ο άνθρωπος μπορούσε να επιβεβαιώσει την Ανωτερότητα του μόνο όντας οργανικό μέρος μία ομάδας. Έτσι στον κάθε άνθρωπο υπήρχε έμφυτο το κοινωνικό ενδιαφέρον (με σημερινούς όρους θα μπορούσαμε να πούμε ότι κάθε άνθρωπος είναι πολιτικοποιημένος, με όρους του Αριστοτέλη ότι είναι πολιτικό ον).
Στα πλαίσια της θεωρίας του για το Κοινωνικό Ενδιαφέρον, ο Άντλερ έδωσε μεγάλη σημασία στη διαδικασία κοινωνικοποίησης και έστρεψε και το ενδιαφέρον του στις ανταγωνιστικές / συνεργατικές σχέσεις μεταξύ των αδελφών. Ενώ ο Φρόυντ εξέταζε μόνο τις σχέσεις με του γονείς, ο Άντλερ έδειξη ότι οι ανταγωνιστικές σχέσεις με τα αδέλφια είναι συχνά εκείνες η πηγή του συμπλέγματος που αποκτούμε (ανωτερότητας ή κατωτερότητας) και που αναπαράγουμε στη συνέχεια στη ζωή. Ίσως οι περισσότεροι από μας να μη γνωρίζουμε ότι με βάση μελέτες του τα πρώτα στη σειρά παιδιά στην οικογένεια συνήθως κάνουν μόνιμες σχέσεις με άτομα που στην οικογένεια τους ήταν δεύτερα παιδιά και το αντίστροφο.
Όπως και να' χει κατά τον Άντλερ η προσπάθεια του ανθρώπου για Διάκριση και το Κοινωνικό Ενδιαφέρον είναι τα κίνητρα που τον κάνουν να εξελίσσεται κι όχι η προσπάθεια για επίτευξη της ηδονής, που έλεγε ο Φρόυντ. Ενώ ο Φρόυντ έλεγε ότι τα σεξουαλικά απωθημένα διαμορφώνουν τη γενικότερη συμπεριφορά, ο Άντλερ έλεγε το αντίθετο, ότι η κοινωνική θέση του ανθρώπου και το πόσο αισθάνεται αναγνωρισμένος κοινωνικά επηρεάζουν τη σεξουαλική του στάση. Είναι φανερό ότι η άποψη του Άντλερ αποτέλεσε μία ριζική αλλαγή κατεύθυνσης στην Ψυχοθεραπεία, καθώς πλέον ο Κοινωνικός Παράγοντας ή η αλληλεπίδραση με το περιβάλλον αποκτούσαν κυρίαρχο χαρακτήρα στη διαδικασία της Ψυχοθεραπείας. Γι' αυτό και από τον Άντλερ και μετά σταματάμε να μιλάμε για σχολές ψυχοδυναμικής κατεύθυνσης και αναφερόμαστε σε σχολές ψυχοκοινωνικήςκατεύθυνσης.
Η σχολή του Άντλερ αποτέλεσε στην ουσία τη βάση για όλες τις ψυχοκοινωνικές συνιστώσες της ψυχολογίας, που άνθισαν στο εξής στον κόσμο και κυρίως στην Αμερική. Οι σχολές αυτές είναι και η σύγχρονη κληρονομιά της Ψυχαναλυτικής Σχολής, καθώς οι αρχικές απόψεις του Φρόυντ και η έμφαση του στη σεξουαλικότητα υποστηρίζεται πλέον από ελάχιστες συνιστώσες.
Ο Άντλερ πίστευε ότι οι βασικές αποφάσεις του ατόμου λαμβάνονται συνειδητά (πάρε την τύχη στα χέρια σου) κι όχι υποσυνείδητα. Ότι το άτομο γνωρίζει τι πρέπει να κάνει και πώς να ξεπεράσει τις εσωτερικές του συγκρούσεις όμως συχνά δεν έχει τις απαραίτητες ικανότητες για να το επιτύχει. Είτε δεν ξέρει το πώς, είτε το Εγώ του δεν είναι αρκετά ενισχυμένο. Για το λόγο αυτό ο Άντλερ ήταν ο πρώτος που μίλησε για την ανάγκη ενίσχυσης του Εγώ, την ανάγκη της ψυχολογικής υποστήριξης, καθώς και μεθόδους ενίσχυσης των ικανοτήτων του Εγώ. Η στάση του αυτή ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς στην ουσία απετέλεσε πρόδρομο για όλες τις σύγχρονες σχολές "προσωπικής ανάπτυξης", τα βιωματικά σεμινάρια επικοινωνίας ή ανάπτυξης άλλων ικανοτήτων. Όλες οι σχολές αυτές είχαν στην ουσία σα στόχο να δώσουν ενθάρρυνση αλλά και "εργαλεία" στο Εγώ (καλύτερη επικοινωνία, περισσότερη νοητική ή συναισθηματική νοημοσύνη, ευρύτερο τρόπο σκέψης, κλπ) για να παίρνει καλύτερες και ορθότερες αποφάσεις.
Είναι φανερή η συγγένεια της νοοτροπίας της σχολής αυτής με την εξωστρεφή και θεληματική / ανταγωνιστική φύση της Αμερικανικής Κοινωνίας και γι' αυτό δεν προξενεί εντύπωση που η σχολή του Άντλερ βρήκε πρόσφορο έδαφος ανάπτυξης στην Αμερική, στην οποία άλλωστε μετακόμισε κι ο ίδιος. Σίγουρα όμως η παρακαταθήκη του ήταν σημαντική για όλο τον κόσμο κι όχι μόνο για τη συγκεκριμένη χώρα και τις επιδράσεις της σε επίπεδο απόψεων και σχολών προσωπικής ανάπτυξης τις βιώνουμε όλοι.
Βιβλιογραφία
- J.Laplanche, J.B. Pontalis, Λεξιλόγιο της Ψυχανάλυσης, 1986, Εκδόσεις Κέδρος.
- Μαρία Δημοπούλου –Λαγωνίκα, Μεθοδολογία Κοινωνικής Εργασίας, Μοντέλα Παρέμβασης, 2006, Ελληνικά Γράμματα)
vpapadolias- Πολύ έμπειρο μέλος
- Αριθμός μηνυμάτων : 1105
Ημερομηνία εγγραφής : 15/10/2009
Ηλικία : 53
Τόπος : Αθήνα -
Απ: Γιουνγκ και Άντλερ - Οι έτεροι στυλοβάτες της ψυχανάλυσης
από papaki Κυρ Ιαν 31, 2010 3:59 am
Επίσης, δεν ξέρω αν πρέπει να το κάνω εδώ (αν χρειαστεί θα το μεταφέρετε εσείς) αλλά σύμφωνα με τα παραπάνω βρήκα ενδιαφέρον να συμπληρώσω αυτό που διάβασα.
Σύμφωνα με τον Αντλερ: "τα αισθήματα κατωτερότητας αποτελούν την αιτία της βελτίωσης και εξέλιξης της ανθρωπότητας".
Ο αγώνας για ανωτερότητα: πίστευε πως ο αγώνας για την ανωτερότητα αυτή ανοδική ορμή είναι έμφυτη. Εννοούσε την παρακίνηση από κάτω προς τα πάνω. Κάθε άνθρωπος αγωνίζεται με το δικό του τρόπο και προσπαθεί να γίνει ανώτερος σε σχέση με τον εαυτό του και όχι απαραίτητα ανταγωνιζόμενος τους άλλους. Εδώ διαχώριζε τον καλά προσαρμοσμένο άνθρωπο, που αγωνίζεται για τους στόχους που έχουν κοινωνικό χαρακτήρα - υπάρχει το κοινωνικό ενδιαφέρον και ο δυσπροσάρμοστος άνθρωπος ο στόχοι του είναι εγωιστικοί και εγωκεντρικοί. Επιλέγει προσωπικά και κοινωνικά καταστρεπτικούς τρόπους γι' αυτό τον αγώνα.
Πίστευε ότι: "Η ζωή είναι ένας διαρκής αγώνας για νέες κατακτήσεις συμβολικών βουνοκορφών. Κάθε κατάκτηση χάνει την αίγλη της και οδηγεί στην επόμενη πιο ψηλή κορυφή και στην πιο απαιτητική αποστολή. Η ανωτερότητα επιτυγχάνεται όχι με τίτλους και εξουσία, ούτε σε σχέση με τους άλλους, αλλά σε σύγκριση με το εαυτό μας". Το σύμπλεγμα κατατωτερότητης το θεωρούσε κινητήρια δύναμη που σπρώχνει τον άνθρωπο να προχωρήσει από μία κατάσταση στην οποία αισθάνεται μειονεξία σε μία άλλη ανώτερη κατάσταση που αποτελεί την αιτία βελτίωσης, ανάπτυξης και προόδου.
Συγκεκριμένα αυτό που υποστήριζε ο Άντλερ και ήταν και ένας από τους λόγους διαφωνίας με το Φρόυντ, ήταν ότι οι άνθρωποι οι ίδιοι είναι υπεύθυνοι για τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους και όχι τόσο οι εμπειρίες που αποκτούμε στην παιδική μας ηλικία. (σαφώς υπήρχε και το παρελθόν αλλά έδεινε έμφαση περίσσοτερο στο παρόν) καθώς θεωρούσε τους ανθρώπους ως δημιουργούς αλλά και ως δημιουργήματα της ίδιας τους της ζωής. "Το τι είμαστε όταν γεννιόμαστε δεν είναι τόσο σημαντικό, όσο το τι κάνουμε με τις ικανότητές που διαθέτουμε" (Adler)
Το αίσθημα κατωτερότητας και οι στόχοι αναπλήρωσής του κατά τον Adler
Βιβλιογραφία: - Corey, G. (2005). Θεωρία & Πρακτική της Συμβουλευτικής & της Ψυχοθεραπείας. Αθήνα: Εκδόσεις ΕΛΛΗΝ.
- Γεωργίου, Σ.Ν. (2003). Εκπαιδεύοντας Ψυχολόγους στη Συμβουλευτική. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Σύμφωνα με τον Αντλερ: "τα αισθήματα κατωτερότητας αποτελούν την αιτία της βελτίωσης και εξέλιξης της ανθρωπότητας".
Ο αγώνας για ανωτερότητα: πίστευε πως ο αγώνας για την ανωτερότητα αυτή ανοδική ορμή είναι έμφυτη. Εννοούσε την παρακίνηση από κάτω προς τα πάνω. Κάθε άνθρωπος αγωνίζεται με το δικό του τρόπο και προσπαθεί να γίνει ανώτερος σε σχέση με τον εαυτό του και όχι απαραίτητα ανταγωνιζόμενος τους άλλους. Εδώ διαχώριζε τον καλά προσαρμοσμένο άνθρωπο, που αγωνίζεται για τους στόχους που έχουν κοινωνικό χαρακτήρα - υπάρχει το κοινωνικό ενδιαφέρον και ο δυσπροσάρμοστος άνθρωπος ο στόχοι του είναι εγωιστικοί και εγωκεντρικοί. Επιλέγει προσωπικά και κοινωνικά καταστρεπτικούς τρόπους γι' αυτό τον αγώνα.
Πίστευε ότι: "Η ζωή είναι ένας διαρκής αγώνας για νέες κατακτήσεις συμβολικών βουνοκορφών. Κάθε κατάκτηση χάνει την αίγλη της και οδηγεί στην επόμενη πιο ψηλή κορυφή και στην πιο απαιτητική αποστολή. Η ανωτερότητα επιτυγχάνεται όχι με τίτλους και εξουσία, ούτε σε σχέση με τους άλλους, αλλά σε σύγκριση με το εαυτό μας". Το σύμπλεγμα κατατωτερότητης το θεωρούσε κινητήρια δύναμη που σπρώχνει τον άνθρωπο να προχωρήσει από μία κατάσταση στην οποία αισθάνεται μειονεξία σε μία άλλη ανώτερη κατάσταση που αποτελεί την αιτία βελτίωσης, ανάπτυξης και προόδου.
Συγκεκριμένα αυτό που υποστήριζε ο Άντλερ και ήταν και ένας από τους λόγους διαφωνίας με το Φρόυντ, ήταν ότι οι άνθρωποι οι ίδιοι είναι υπεύθυνοι για τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους και όχι τόσο οι εμπειρίες που αποκτούμε στην παιδική μας ηλικία. (σαφώς υπήρχε και το παρελθόν αλλά έδεινε έμφαση περίσσοτερο στο παρόν) καθώς θεωρούσε τους ανθρώπους ως δημιουργούς αλλά και ως δημιουργήματα της ίδιας τους της ζωής. "Το τι είμαστε όταν γεννιόμαστε δεν είναι τόσο σημαντικό, όσο το τι κάνουμε με τις ικανότητές που διαθέτουμε" (Adler)
Το αίσθημα κατωτερότητας και οι στόχοι αναπλήρωσής του κατά τον Adler
Τομέας | Πηγή Κατωτερότητας | Στόχος αναπλήρωσης |
Βιοσωματικός | Οργανικές ατέλειες, ασχήμια, αδυναμία, παραμόρφωση και αναπηρία, μη κανονικό βάρος ή ύψος, ασθένεια, σεξουαλική ματαίωση | Ομορφιά, ελκυστικότητα, δύναμη, καλή υγεία, σεξουαλική ικανοποίηση |
Γνωστικός (σκέψεις) | Ελλιπής μόρφωση, άγνοια, χαμηλή αυτοεικόνα, έλλειψη ικανοτήτων, δεξιοτήτων και προσόντων | Εκπαίδευση, επιμόρφωση, μάθηση, απόκτηση τίτλων που θα οδηγήσουν σε προσωπική περηφάνια και καταξίωση |
Συναισθηματικός | Πραγματικά ή φανταστικά αρνητικά στοιχεία του χαρακτήρα, ενόχές, κυκλοθυμία, συναισθηματική αστάθεια | Οικειότητα και αποδοχή από τον ερωτικό σύντροφο, ηρεμία, ανάπτυξη θετικών χαρακτηριστικών, συναισθηματική σταθερότητα |
Κοινωνικός | Μοναξιά, απομόνωση, κοινωνική αδεξιότητα και ντροπαλότητα, φτώχεια, στέρηση ευκαιριών, χαμηλή κοινωνική προέλευση | Κοινωνική αποδοχή σε ομάδες, αίσθημα του ανήκειν, πλούτος και οικονομική άνεση |
Βιβλιογραφία: - Corey, G. (2005). Θεωρία & Πρακτική της Συμβουλευτικής & της Ψυχοθεραπείας. Αθήνα: Εκδόσεις ΕΛΛΗΝ.
- Γεωργίου, Σ.Ν. (2003). Εκπαιδεύοντας Ψυχολόγους στη Συμβουλευτική. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
papaki- Έμπειρο Μέλος
- Αριθμός μηνυμάτων : 190
Ημερομηνία εγγραφής : 09/01/2010
Απ: Γιουνγκ και Άντλερ - Οι έτεροι στυλοβάτες της ψυχανάλυσης
από vpapadolias Κυρ Ιαν 31, 2010 5:33 am
Πολύ χρήσιμα τα σχόλια σου, παπάκι και σ' ευχαριστώ για τη συνεισφορά.
Ναι, η ενότητα είναι μία χαρά...
Ναι, η ενότητα είναι μία χαρά...
vpapadolias- Πολύ έμπειρο μέλος
- Αριθμός μηνυμάτων : 1105
Ημερομηνία εγγραφής : 15/10/2009
Ηλικία : 53
Τόπος : Αθήνα -
Σελίδα 1 από 1
Δικαιώματα σας στην κατηγορία αυτή
Δεν μπορείτε να απαντήσετε στα Θέματα αυτής της Δ.Συζήτησης