Εισαγωγή στη Συνδιαλλεκτική Ανάλυση Μέρος ΙΙ

... συνέχεια από το 1ο μέρος ...


Η αναγνώριση των σταυροειδών συνδιαλέξεων είναι πολύ χρήσιμη στην αποκατάσταση της επικοινωνίας στο γάμο και τις σχέσεις γενικότερα.

Συνδιαλεκτική Ανάλυση και Παιδιά

Εκτός από τις σχέσεις μεταξύ συντρόφων η Συνδιαλεκτική Ανάλυση μας βοηθά να αναθρέψουμε και τα παιδιά μας καλύτερα. Αυτό το πετυχαίνουμε, αναγνωρίζοντας καταρχήν τι συμβαίνει σε μας τους γονείς. Δίνοντας έμφαση στο τι συμβαίνει μέσα μας περισσότερo παρά στο παιδί, μελετούμε τα καταπιεσμένα αισθήματα της μητέρας, την αίσθηση ανεπάρκειας της, τις αντικρουόμενες απόψεις των ειδικών που τη φέρνουν σε σύγχυση, τις διαφωνίες με το σύζυγο για θέματα ανατροφής και όλους τους λόγους που διαταράσσουν τη συμπεριφορά της μητέρας με ό,τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτό στο παιδί. Η Συνδιαλεκτική Ανάλυση εξετάζει πώς οι γονείς, αδυνατώντας να διορθώσουν τη δική τους συμπεριφορά, καταλήγουν να κάνουν τελικά "υπομονή να περάσει κι αυτή η φάση", μέχρι που στην εφηβεία τα παιδιά καταλήγουν να αρνούνται και να απορρίπτουν τους γονείς και η σύγκρουση μαζί τους εμφανίζεται σε όλο της το μεγαλείο.

Γι' αυτούς τους λόγους η δουλειά για την καλύτερη ανατροφή των παιδιών πρέπει να γίνεται καταρχήν στο επίπεδο του γονέα σε μία προσπάθεια να αναγνωρίζει πρώτα αυτός τα δικά του αισθήματα και να καταλαβαίνει πότε οι αντιδράσεις του οφείλονται στο δικό του εσωτερικό Γονέα ή Παιδί και πότε οφείλονται πράγματι στις πράξεις του παιδιού του. Η αναγνώριση του ποιος μιλάει μέσα από το γονέα οδηγεί σε μεγαλύτερο έλεγχο της συμπεριφοράς και την ανάπτυξη του Ενήλικου μέσα στο γονέα και κατ' επέκταση και μέσα στο παιδί. Η Συνδιαλεκτική Ανάλυση μπορεί επίσης να βοηθήσει και στην παρακολούθηση και θεραπεία ειδικών ομάδων παιδιών, όπως προέφηβοι, υιοθετημένα, καθυστερημένα νοητικά ή κακομεταχειρισμένα παιδιά. Η παρακολούθηση των παιδιών προεφηβικής ηλικίας μπορεί να οδηγήσει στο να προετοιμαστούν κι αυτά κι οι γονείς τους για τη δύσκολη περίοδο της εφηβείας.

Έτσι το παιδί που πλησιάζει την εφηβεία θα πρέπει να προετοιμαστεί για μία εποχή, που θα δέχεται πια το χάδι, όχι από τους γονείς του, αλλά από το συνομήλικο του κι ο γονιός από την άλλη θα πρέπει να κατανοήσει ότι με την ταχύτατη ανάπτυξη που θα γνωρίσει ο Ενήλικος του παιδιού στην εφηβεία, θα πρέπει να έχει χώρο για να ελευθερωθεί, να γνωρίσει τα ενδιαφέροντα του και να κατακτήσει ένα ορισμένο επίπεδο συνεργασίας μεταξύ του Γονέα και του Παιδιού μέσα του, ώστε να μπορεί να λειτουργήσει απερίσπαστα σαν Ενήλικος. Η συνεργασία αυτή αντικατοπτρίζεται στη φυσική πραγματικότητα με τη συνεργασία και τη συνεννόηση του πραγματικού γονέα με το παιδί του.

Από την άλλη η διαχείριση του θέματος της υιοθεσίας κι ειδικότερα της εύρεσης της κατάλληλης ηλικίας για την αποκάλυψη της ιδιότητας του υιοθετημένου παιδιού είναι επίσης ένα θέμα που άπτεται με την αναγνώριση της ηλικίας που ο Ενήλικος του παιδιού είναι αρκετά αναπτυγμένος για να κατανοήσει ένα τόσο λεπτό ζήτημα και να χειριστεί αυτή την ιδιαιτερότητα του.

Ακόμη σημαντικό ρόλο στη θεραπεία και την αποκατάσταση μιας φυσιολογικής ζωής στα κακοποιημένα παιδιά παίζει η ανάπτυξη του Ενήλικου, επειδή με αυτό μόνο τον τρόπο είναι δυνατή η κατανόηση των αιτιών που οδήγησαν τους κακοποιητές γονείς στη συμπεριφορά αυτή καθώς και η πρόβλεψη των κοινωνικών συνεπειών που μπορεί να έχει αυτή η διαιώνιση αυτής της συμπεριφοράς, εάν αναπαράγεται συνεχώς από γονιό σε παιδί και διατηρείται ως κληρονομική σχεδόν ιδιότητα στη συμπεριφορά τους.

Στη θεραπεία των νοητικά καθυστερημένων παιδιών η ανάπτυξη του Ενήλικου, είναι εκ των πραγμάτων απαραίτητη και για πρακτικούς λόγους, καθώς τα παιδιά αυτά χρειάζονται τον Ενήλικο για να τα βγάλουν πέρα και με απλές καθημερινές πράξεις και συναλλαγές τους. Τα παιδιά αυτά έχουν έτσι κι αλλιώς μέσα τους εσωτερικές συγκρούσεις Γονέα και Παιδιού και έχοντας χαμηλό αυτοέλεγχο καταφεύγουν συχνά στη βία ή προσπαθούν να δραπετεύσουν. Η ενίσχυση του Ενήλικου τους δίνει τη δυνατότητα να αντεπεξέρχονται σε κάποιες καθημερινές συναλλαγές και να αποφεύγουν την ακραία αντικοινωνική συμπεριφορά.

Στην εφηβεία η αναγνώριση του Ενήλικου είναι υψίστης θα λέγαμε σημασίας για τη φυσιολογική εξέλιξη του εφήβου. Οι παλιές παιδικές συμπεριφορές, τα νάζια και τα ψεματάκια δε συγχωρούνται πλέον τόσο εύκολα αλλά αντιμετωπίζονται σοβαρά. Η συμπεριφορά του είναι πλέον αντικείμενο κριτικής κι αν και ο ίδιος θέλει να είναι Παιδί, δεν μπορεί. Είναι υποχρεωμένος από τις συνθήκες πλέον να αλλάξει συμπεριφορά και να μάθει κυριολεκτικά να επικοινωνεί από την αρχή. Την ίδια περίοδο οι γονείς του, τρομαγμένοι, που χάνουν τον έλεγχο της κατάστασης, χάνουν και τον έλεγχο της δικής τους προσωπικότητας και ξυπνά μέσα τους το Παιδί που φοβάται ή ο Γονέας που επιτίθεται και χαλιναγωγεί αυστηρά.

Ο Έφηβος έχει ανάγκη κατά τη διάρκεια της εφηβείας τους να εξερευνήσει τον Ενήλικο του. Αισθάνεται παγιδευμένος από τους γονείς του, καθώς εξαρτάται ακόμη από αυτούς οικονομικά και αδυνατεί με βάση τους υπάρχοντες να κοινωνικούς θεσμούς να λάβει αποφάσεις για τον εαυτό του. Η κατάσταση αυτή μπορεί να του δημιουργήσει τον πειρασμό να τα παρατήσει και να επαναπαυτεί στην άνεση και την τεμπελιά, αφήνοντας τους άλλους - αφού το θέλουν - να φροντίζουν για όλα. Υιοθετώντας μία στάση παθητικής αναμονής, ο Έφηβος περιμένει πότε επιτέλους θα αποκτήσει τα νομικά δικαιώματα να χειρίζεται τη ζωή του μόνος του για να ανασάνει.

Συνδιαλεκτική Ανάλυση και Κοινωνικές Προεκτάσεις

Οι εφαρμογές της Συνδιαλεκτικής Ανάλυσης εκτείνονται και σε χώρους πέρα από την ατομική ψυχολογία του καθενός μας. Η ύπαρξη του Γονέα, του Παιδιού και του Ενήλικου μέσα στον κάθε άνθρωπο δεν είναι μόνο γεγονός που επηρεάζει τον ίδιο και το άμεσο περιβάλλον του, αλλά επηρεάζει και τη συμπεριφορά της κοινωνίας που ζει, τη διαμόρφωση της κουλτούρας και τη λειτουργία της κοινωνίας και του πολιτεύματος. Πόση απόσταση χωρίζει άραγε το συνειδητοποιημένο πολίτη - Ενήλικα που αξιολογεί τις κυβερνήσεις με βάση τα πεπραγμένα τους από τον "καλό πατριώτη" ή τον αφοσιωμένο στο κόμμα οπαδό, που ακολουθεί για συναισθηματικούς λόγους το "ιδανικό" του ή μιμείται την παράδοση των γονέων του. Ο "καλός πατριώτης" που υπερασπίζεται τη "μητέρα - πατρίδα" απέναντι στους "κακούς ξένους", ακόμα κι αν η πατρίδα αυτή έχει λάθος ή ο δημόσιος υπάλληλος που αποφεύγει να αναλάβει τις ευθύνες του, μεταθέτοντας τις στους ανώτερους του δε μας θυμίζουν άραγε συμπεριφορές του παιδιού που αποφεύγει τις ευθύνες του ή υπερασπίζεται με πάθος τη μητέρα του απέναντι σε όσους θέλουν να τη βλάψουν;

Μήπως ο "πατριωτισμός" που διδασκόμαστε είναι ανάλογος με το σεβασμό στην εξουσία του Γονέα; Τι χρειάζεται άραγε για να ξυπνήσουμε τον Ενήλικο, ανεβάζοντας την ποιότητα της Δημοκρατίας, ώστε αυτή να οδηγείται από Ενήλικους πολίτες για χάρη Ενήλικων πολιτών; Στις σχέσεις των κρατών μεταξύ τους, πότε οι σχέσεις βασίζονται στην τιμιότητα και τη δέσμευση, με τιμή για τα συμφωνηθέντα και πότε οι σχέσεις γίνονται παιχνίδια εξουσίας όπως το "εσύ άρχισες πρώτος' για να καταλήξουν σε επίδειξη υπερβολικής βίας, όπως το επιτρέπει ο βίαιος Γονέας;

Πότε η διαπραγμάτευση σταματά να γίνεται εργαλείο επικοινωνίας των ανθρώπων και αρχίζει να γίνεται χώρος εξάσκησης των παιχνιδιών συμπεριφοράς μεταξύ των εθνών όπως το παιχνίδι "το δικό μου όπλο είναι μεγαλύτερο από το δικό σου"; Ή για να τολμήσουμε να αγγίξουμε και το ζήτημα της θρησκείας, πότε μία εμπειρία θρησκευτική είναι μία εμπειρία Ενήλικης ενατένισης του αγνώστου και πότε μία καλή πράξη απέναντι στον καλό Θεό που επιβραβεύει την πίστη και την υπακοή του "ποιμνίου" του; Ή μήπως μπορεί μία θρησκευτική πράξη να είναι απλά μία πράξη δραπέτευσης από την πραγματικότητα της ζωής;

Το σίγουρο είναι ότι με τη μελέτη της Συνδιαλεκτικής Ανάλυσης αποκτούμε ένα εργαλείο εξέτασης των σχέσεων που διέπουν τον κόσμο αλλά και τον ίδιο τον ψυχισμό μας. Ένα εργαλείο απλό, βασισμένο σε επτά λέξεις (Γονέας, Ενήλικος, Παιδί, ΝΟΤ ΟΚ, ΟΚ, παιχνίδια και χάδι) που μας επιτρέπει να ξαναδούμε τον κόσμο μέσα και έξω από μας από μία άλλη οπτική γωνία και να ξεκινήσουμε να τον μαθαίνουμε και να τον καταλαβαίνουμε ξανά από την αρχή.

Το αν θα επιχειρήσει καθένας από μας μία τέτοια διαδικασία είναι απόφαση καθαρά του Ενήλικου του...

Με εκτίμηση,

Βασίλης Παπαδολιάς

Βιβλιογραφία

1. Είμαι OK - Είσαι ΟΚ, Τόμας Χάρις, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1997
2. http://acro-archive.bedroomlan.org/r...cho&number=236
3. http://en.wikipedia.org/wiki/Transactional_analysis
4. http://www.itaa-net.org/ta/
5. http://www.businessballs.com/transact.htm
6. http://changingminds.org/explanations/behaviors/ta.htm
7. http://en.wikipedia.org/wiki/I'm_OK,_You're_OK
8. http://www.working-minds.com/TApage.htm

Σημείωση: Τα σχήματα της εργασίας έχουν αντιγραφεί από το δικτυακό τόπο που αναφέρεται στο σημείο 6.
__________________


Σημείωση: Το παραπάνω άρθρο καθώς και το πρώτο μέρος του δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στην ιστοσελίδα του Myhoroscope. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την άδεια της ιστοσελίδας ή του συγγραφέα.